Thuiszorg werkt hard aan invoering technologie

AMSTELVEEN Vrijwel alle Amstelveense thuiszorgorganisaties staan aan de vooravond van het op grote schaal invoeren van nieuwe technologieën in de thuiszorg. Steeds meer cliënten worden digitaal bediend met beeldzorg. Dit is deel 1 van een serie artikelen over nieuwe technologie in de Amstelveense ouderenzorg.

Vier van de zes thuiszorgorganisaties gebruiken al beeldzorg of zijn bezig om dit te implementeren. Amstelring heeft een speciaal wijkleerteam -Groenrijk- voor digitale innovaties en Zonnehuisgroep Amstelland start met een digitaal wijkteam. De zorgverleners van dit wijkteam helpen cliënten alleen nog maar via beeldzorg.

Bij beeldzorg nemen medewerkers contact op met de cliënt via een beeldscherm op de tablet. Ze vragen bijvoorbeeld: heeft u uw medicijnen al ingenomen? Een verpleegkundige van de thuiszorgorganisatie beoordeelt of beeldbellen geschikt is voor een cliënt. Meestal wordt het aan cliënten aangeboden bij wie de thuiszorgmedewerker eigenlijk ‘de handen op de rug’ kan houden. Thuiszorgmedewerkers komen ook altijd nog bij de cliënt thuis als zij eenmaal een tablet van de zorginstelling hebben gekregen. Het gaat altijd om een combinatie van beeldzorg en ‘gewone’ thuiszorg.

MEER VRAAG De voornaamste reden waarom thuiszorgorganisaties beeldzorg invoeren, is tijdsbesparing. Thuiszorgmedewerkers kunnen meer cliënten helpen omdat de reistijd wegvalt. Door voorspellingen op basis van demografische gegevens weten thuiszorgorganisaties dat de vraag naar thuiszorg toeneemt in de toekomst. Zo is bekend dat het aantal huishoudens bestaande uit ouderen toeneemt met 2.500 tot 2040. De grootste groei vindt plaats in het aantal huishoudens met inwoners van 75 jaar en ouder. Ook het aantal mensen met dementie in Amstelveen neemt toe; van 1.800 in 2015, naar 3.300 in 2040.

AFDAKJE De start van een digitaal wijkteam bij Zonnehuisgroep Amstelland heeft ook praktische redenen. “Voorheen hadden medewerkers tussen de huisbezoeken door een digitale afspraak”, zegt directeur thuis en herstel, Michiel Wassenaar. “Dan moesten ze de auto even ergens parkeren en dan met de cliënt beeldbellen. Als ze met de fiets waren en het regende moesten ze een afdakje zoeken. Nu zitten al die digitale bezoeken bij een team en dat team zit gewoon op kantoor. Het is ook een fijne werkplek voor medewerkers met fysieke klachten. De thuiszorg is lichamelijk best zwaar en zo kunnen ze toch hun expertise blijven inzetten.”

PER ONGELUK Niet alle thuiszorgorganisaties zijn bezig met nieuwe technologie, vanwege personeelstekort en de groeiende zorgvraag. In Amstelveen bestaan twee thuiszorgorganisaties -Home Instead Thuiszorg Amstelland en Thuiszorg Totaal Amstelland- die nieuwe technologie vooral gebruiken vanwege efficiëntie en kostenbesparingen. Veel cliënten van deze thuiszorgorganisaties hebben een persoonlijk alarmsysteem. Als er iets mis is, drukt de cliënt op een knopje -dat met een koordje om de nek of pols hangt- en wordt de mantelzorger gebeld. Als de mantelzorger onbereikbaar is, komt er iemand van de thuiszorgorganisatie. Dat moet dan met een enorme vaart. “De ervaring leert dat er vaak te snel op het knopje wordt gedrukt”, zegt directeur Carel Emmelot van Thuiszorg Totaal Amstelland, die deze maand begint met het testen van beeldzorg. “Mensen met dementie raken soms van iets heel kleins in paniek en ook wordt de knop vaak per ongeluk ingedrukt. Als wij de cliënt kunnen bewegen contact op te nemen via het beeldscherm is het misschien ook op te lossen zonder dat er iemand langsgaat. Dat scheelt inzet van onze medewerkers.”

(Tekst gaat verder onder de foto)

Op het bureau staat de tablet voor cliënten van Zonnehuisgroep Amstelland als ze beeldzorg krijgen.  (Foto: Naomi Heidinga)

VOORZICHTIG Opvallend is dat deze thuiszorgorganisaties veel voorzichtiger zijn met het invoeren van nieuwe technologieën. Het tempo is lager en de schaal kleiner. “We hebben veel cliënten met een vergevorderde vorm van dementie”, zegt directeur Gerard Bakker van Home Instead Thuiszorg Amstelland. “Het inbrengen van een nieuwe zorgvorm is dan lastig. Het is moeilijk om deze cliënten nieuwe gedragsvormen aan te leren.”

Ook bij Thuiszorg Totaal Amstelland wordt het concept van beeldzorg met veel voorzichtigheid behandeld. “Ik kan me voorstellen dat sommige cliënten daar nerveus van worden”, zegt Carel Emmelot. “Dat ze dan schrikken als er ineens een scherm aangaat en er een stem in de kamer is.”

BEGELEIDING Zonnehuisgroep Amstelland zet momenteel bij veertig cliënten beeldschermzorg in, de komende maanden wordt dat opgeschaald naar honderd op een totaal van duizend cliënten. Met behulp van technologie kunnen deze cliënten volgens de thuiszorgorganisatie langer zelfstandig thuis blijven wonen. Bij de begeleiding van nieuwe technologie, zoals beeldzorg ziet Zonnehuisgroep een belangrijke rol weggelegd voor de mantelzorger. Ze maken ook gebruik van de ondersteuningsmogelijkheden die er zijn in Amstelveen, zoals maatjesprojecten. “We proberen samen te werken met de mantelzorger, die de cliënt kan begeleiden bij het werken met de tablet”, zegt directeur Wassenaar.

BEWEZEN EFFECTIEF Naast beeldbellen gebruiken thuiszorgorganisaties ook digitale agendasystemen en medicijnverdelers, waarbij de cliënt een waarschuwingssignaal krijgt als het tijd is om de medicatie in te nemen. De dispenser gaat net zo lang door met het geven van een signaal totdat de medicijnen eruit zijn gepakt. 

Sommige thuiszorgorganisaties gebruiken zorgrobots, maar nog niet op grote schaal. Een voorbeeld is Tessa, een sociale robot in de vorm van een bloempot die structuur in de dag van de cliënt aanbrengt. Ze zegt bijvoorbeeld hoe de agenda er vandaag uitziet. Dat robots nog niet veel worden gebruikt, heeft voornamelijk te maken met de financiering. De zorgverzekeraar betaalt mee aan de robots, maar alleen als ze wetenschappelijk bewezen effectief zijn. “We merken dat de robot bepaalde cliënten helpt”, zegt medewerker thuistechnologie Michelle Stuy van Zonnehuisgroep Amstelland, “maar de robot bespaart ons geen tijd in zorg gemeten en maakt dus onze zorg in cijfers niet efficiënter. Dat is voor de zorgverzekeraar een belangrijk argument om het niet te financieren.”

Deze serie is mogelijk gemaakt door Mediafonds Amstelveen.

Tekst: Suzanne Bremmers
Fotografie: Naomi Heidinga