Column IVN: Op temperatuur blijven door een voorbeeld te nemen aan de natuur

AMSTELVEEN Als het heel erg warm is, zoals afgelopen week, gaat mijn lichaam met mij aan de haal. Ik zweet. Ik weet dat het functioneel is, maar het voelt niet alsof het iets uitmaakt. Dat is mijn eigen schuld, want ik veeg het zweet eraf en als er iets is wat je niet moet doen als je wil afkoelen is het dat wel. De druppels op mijn voorhoofd – als ik ze tenminste laat staan - nemen net zoveel energie (in de vorm van warmte) op als ik na het eten van twee tompoucen. Niet eten is een optie, niet zweten niet.

Varkentjes weten daar alles van. Als je toevallig Valentijn heet en een varkentje bent, wil je maar een ding en dat is de hele dag in een modderpoel liggen. Eigenlijk zijn mensen net varkens. Ook mensen kunnen – net als alle andere meer of minder behaarde zoogdieren - maar heel beperkt zweten. In de buurt van ons gezicht en onze handen en voeten lopen bloedvaten die onze temperatuur reguleren, bij varkens is het de neus die als airco dient.

Om op temperatuur te blijven moeten we wel wat doen: als het koud is ga je bibberen en als het warm is zitten de meesten te puffen en te hijgen. En dat alles kost energie. Er komt een punt dat je lichaam zoveel energie moet opbrengen om koel te blijven dat het geen zin meer heeft. Dan hoop je maar dat er iemand in de buurt is die je de sloot induwt (en je hoofd boven water houdt). Dat punt hebben we nu ook bereikt. 

Zachte winters drukken het gebruik van gas, maar hete zomers gooien roet in het eten. Als je geen huis hebt, zoek je een boom of een waterplas en als je er wel een hebt, schaf je een airco en een hele grote ijskast aan. Goeie beslissing, ware het niet dat 80% van alle airco’s en ijskasten met fossiele energie aan de praat wordt gehouden. En net zoals mensen tegen een kritisch, fysieke grens aanlopen in een poging om hun lichaamstemperatuur laag te houden, zo lopen we nu met zijn allen tegen die kritische, klimatologische grens aan. Hoe vreemd is het om met precies die energie te koelen die bij het opwekken gassen uitstoot, die maken dat het steeds warmer wordt (snapt u ‘m?). 

We zouden een voorbeeld kunnen nemen aan de natuur en onze eigen termietenheuvels bouwen, passende huizen, gebouwd met natuurlijke materialen, voorzien van ventilatieschachten, met daken die isoleren en water opvangen, omringd door tuinen waar planten groeien die de warmte af- en het water opvangen, door iedereen, voor iedereen, hier in Amstelveen. Als kakkerlakken klimaatadaptieve huizen kunnen bouwen, kunnen wij het toch zeker ook wel?

Tekst: Aleid Offerhaus, foto: Adri den Bakker