Buxus wordt te grazen genomen

AMSTELVEEN Regelmatig vertelt een IVN-natuurgids in deze rubriek over de natuur. Dit keer gaat Henk Glas in op de rups van de buxusmot die de buxus in diverse tuinen te grazen neemt.

Bij een tuincentrum stond laatst een bord met de tekst 'Red de buxus'. Met lede ogen zien we aan hoe het groen van de buxus overal letterlijk te grazen genomen wordt. Verantwoordelijk is de rups van de buxusmot. Het motvlindertje is onopvallend en legt de eitjes in de buxus. Daaruit komen rupsen die het blad eten. Je hebt meerdere generaties per jaar, dus ze breiden snel uit. Planten waarvan het blad steeds wordt opgegeten, gaan dood. Het tuincentrum weet de oplossing: spuiten.

De vraag is of we de plaag niet over onszelf hebben uitgeroepen. Omdat de buxus veel voorkomt in Amstelveen, kan in korte tijd een plaag ontstaan. Het gebrek aan diversiteit is de oorzaak. Het probleem is veel breder. De biodiversiteit neemt wereldwijd sterk af. Het probleem zou zelfs nog groter kunnen zijn dan de opwarming van de aarde. Vaak wordt de landbouw aangewezen als oorzaak. Maar in de bebouwde kom is het vaak niet beter.

Tot zo'n twintig jaar geleden zaten veel mussen rond mijn huis. En eigenlijk overal waar je kwam, waren mussen. Op een gegeven moment waren ze weg. Wat er gebeurd was, weet ik niet. Mogelijk was er sprake van een ziekte. Na een aantal jaren kwamen ze op sommige plekken terug. Helaas heb ik in mijn tuin nooit meer een mus gezien, maar in andere straten hoor ik soms weer het bekende getsjilp.

Mijn collega uit Almere heeft me vaak jaloers gemaakt omdat hij zoveel mussen had. Totdat vorig jaar zijn buurvrouw de buxushaag had gespoten tegen de rupsen. De mussen waren opeens allemaal weg. Mussen eten graag van de rupsen. Met het bestrijden van de rupsen worden de natuurlijke vijanden ook meteen uitgeroeid. Laatst was in het journaal te horen dat de koolmees precies hetzelfde risico loopt. Een vergelijkbaar fenomeen doet zich al jaren voor met de bestrijding van slakken. Met slakkenkorrels dood je slakken. Maar de belangrijkste vijand van slakken is de egel. Als die vergiftigde slakken eet, loopt het met hem net zo slecht af.

We kunnen met zijn allen iets doen door de diversiteit te vergroten. Probeer niet precies dezelfde planten als je buren in de tuin te zetten. De kans op plaagdieren wordt daarmee kleiner. Zelfs mensen met een volledig betegelde tuin kunnen iets doen: verhuizen naar een flat en ruimte maken voor mensen die er wel wat van maken. En gemeente Amstelveen zou zich moeten realiseren dat, naast het mooie groen in de heemparken en de oudere wijken, er ook wijken zijn waar het armoedig is gesteld met het groen. Daar wordt meer gekapt en betegeld dan geplant. Je kunt niet blijven teren op oude roem.

Heb je nu een buxushaag die belaagd wordt, wat kan je dan het beste doen? Een mogelijkheid is de rupsen vangen. Dat is eigenlijk alleen te doen als je maar weinig buxus hebt. Bovendien moet je dit, evenals bij de optie spuiten, steeds opnieuw doen, want je hebt meerdere generaties per jaar. Rooien en vervangen door iets anders is een definitieve oplossing. Wil je graag weer een heg, dan kan je denken aan taxus of liguster. Anders is een rijtje lavendel ook een mooie oplossing. Je kan dan nog vlinders verwachten ook. Op internet zijn vast nog veel meer buxusvervangers te vinden.

Inmiddels heeft het tuincentrum de tekst veranderd in 'Red de vogels en uw buxus'. Het te gebruiken middel vergiftigt de rupsen niet maar verandert de smaak van de buxus. Daardoor eten de rupsen het blad niet meer. Voor zo ver het werkt, zullen ook niet schadelijke insecten hier nadeel van ondervinden. Die insecten hebben we hard nodig en de vogels niet minder. Bovendien is de werking beperkt en bij een zware plaag is dit middel alleen niet voldoende. Het zou beter zijn dat het tuincentrum zich richt op de alternatieven voor buxus. Misschien kunt u daar dan ideeën opdoen.

Henk Glas