Weidevogelsafari in de Bovenkerkpolder

AMSTELVEEN Het regent zondagochtend. Pech voor de deelnemers aan de fietsexcursie door de Bovenkerkerpolder. Samen met twee vrijwilligers van de IVN Amstelveen gaan ze op zoek naar weidevogels. Dat is niet moeilijk: een groot aantal grutto’s, kieviten en tureluurs nestelt in de polder.

Naomi Heidinga

IVN-vrijwilliger Marjon begint met de geschiedenis van de Bovenkerkerpolder. In de zestiende eeuw liep deze door tot aan de Middelpolder. De polder was 1.400 hectare groot en er stonden zo’n dertig boerderijen in het gebied. Door woningbouw en de aanleg van wegen werd een groot deel van de polder afgesnoept. Zeshonderd hectare is overgebleven en er zijn nog maar tien boeren actief. “Vroeger was de polder zesenhalve meter hoger. Een groot deel is afgegraven. Amsterdam werd groter en had brandstof nodig voor bewoners van de stad. Brandstof vonden ze hier in de vorm van turf. Boeren in de polder leefden destijds van vissen in de Amstel en de veeteelt. Het was een schamel bestaan. Daarom wilden ze maar al te graag de turf aan Amsterdam verkopen.”

“De aanvankelijke winst kwam tegen een hoge prijs: door het afgraven van het veen, ontstond een groot binnenmeer. Het duurde jaren voordat men het land droog wist te krijgen. Dat gebeurde met behulp van molens. In de polder hebben er elf gestaan. Van een aantal zijn de restanten nog te zien,” aldus Marjon.

In 2018 is het nog altijd hard werken om de polder droog te houden. Er zijn twee gemalen actief en daarnaast is een aantal waterbergingsgebieden aangewezen. Naast het bergen van het water, zijn deze plassen ideaal voor watervogels.

Na deze inleiding is het tijd om op de fiets te stappen. Vrijwilliger Hans neemt het over, hij weet alles over weidevogels. Al snel kan de eerste stop gemaakt worden. Het slechte weer lijkt de vogels niet te deren: tureluurs, kieviten en grutto’s zijn volop in de weer. Op een pas gemaaid grasland zijn de vogels extra goed te zien. Zo ook een kievit met een jong. Leuk voor de deelnemers, maar voor de vogels is er geen beschutting. De kievit ouders hebben de zware taak om kraaien en meeuwen op afstand te houden.

TURELUURS Iets verderop is er tumult. Boven een kruidenrijk grasland wordt druk gefladderd door een aantal tureluurs. Ze zijn in paniek. Ook grutto’s slaan alarm. “Die onrust betekent dat er iets aan de hand is. Misschien zit er een kat of hermelijn,” aldus Hans. Iedereen tuurt het weiland in. Buiten de vogels is er niets te zien. Dan komen opeens twee grote oren tevoorschijn. Het was vals alarm. Het gaat om een onschuldige indringer: een haas. Vanwege alle tumult zet deze het op het lopen.

Het gezelschap stapt weer op de fiets. Zwaluwen scheren over het fietspad, een gele kwikstaart vliegt over en zijn soortgenoot, de ‘gewone’ variant, zit op een hek. Verschillende soorten eenden zijn te zien: naast de wilde, ook krak-, slob- en bergeenden. In een boom zitten puttertjes, en in één van de plassen zitten aalscholvers, een lepelaar en kluten. De deelnemers komen volop aan hun trekken. Het toont hen hoe belangrijk het gebied is voor een groot aantal vogels.