‘Vraag jezelf af: heb ik dit nu wel echt nodig?’

AMSTELVEEN Steeds meer Nederlanders kunnen financieel niet rondkomen. Geldt dat ook voor de inwoners van Amstelveen? Het Amstelveens Nieuwsblad berichtte de afgelopen weken over de financiële positie van Amstelveners. Vandaag het laatste deel: Jongeren.

Wat zou jij doen?”, vraagt Marit de Vries, peer educator (jong rolmodel) bij MoneyWays, een gastlesprogramma ontwikkeld door Diversion en het Nibud, waarin jongeren leren beter met geld om te gaan. De Vries: “Mijn opa was een fanatieke duivenmelker en deed mee aan wedstrijden. Zolang ik hem kende was hij in zijn stofjas met zijn duiven bezig. Toen ik 18 jaar werd, kreeg ik van hem tweeduizend euro. Elke keer als hij met zijn duiven een prijs had gewonnen, had hij geld apart gelegd om zo te sparen en mij dat te geven als ik 18 jaar zou worden. Fantastisch vond ik het. Ik heb hem enorm bedankt, ik kon het geld goed gebruiken want ik moest mijn studie zelf betalen. Mijn moeder adviseerde alleen om het geld veilig te stellen tot ik afgestudeerd was. Daar kon ik inkomen. We hebben het geld toen op haar betaalrekening gezet. Na mijn afstuderen ben ik naar mijn moeder gegaan en vroeg ik: “Mam, mag ik van jou nu die tweeduizend euro?” Waarop zij antwoordde. “Nee, ik heb heel mijn leven voor je gezorgd en betaald. We laten het zo.”

Bij MBO College Amstelland in Amstelveen krijgen studenten lessen over geldzaken. MoneyWays verzorgt voor de school een reeks van drie gastlessen, die elk een week na elkaar volgen. De studenten van de eerstejaarsgroep Sport & Gezondheid krijgen vandaag de tweede in de reeks, waarin de focus ligt op de sociaal-emotionele kant van geld.

Na het verhaal van De Vries is er ongeloof, boosheid en woede in de klas.
“Dit kan toch niet.”
“Ik kan me er echt niets bij voorstellen. Mijn ouders zouden dat nooit doen.”
“Is dit echt gebeurd?”
“Echt gebeurd,” bevestigt Marit de Vries.
Toch zijn er ook andere reacties. Een student zegt: “Mij zou het niet uitmaken als zij dat geld zou houden. Ze heeft jou in haar buik gehad. Ze gaat met dat geld geen domme dingen doen. So be it, het is je moeder.”

De klas wordt advies gevraagd hoe zij dit hadden aangepakt. De oplossingen zijn divers.
‘Praten met je moeder.”
“Ik zou teruggaan naar je opa.”
“Het was beter geweest om een spaarrekening te openen.”

Jongeren moeten zich meer bewust worden van hun financiën en zo nodig geholpen worden met hun eventuele schulden.

BEWUST WORDEN

MoneyWays wordt in Amstelveen bekostigd door de overheid. De gemeente heeft beleid ontwikkeld om te voorkomen dat er bij inwoners financiële problemen ontstaan. In het plan ‘De toekomst in Balans’ geven Amstelveense beleidsmakers aan wat zij van 2021 tot 2025 willen
aanpakken. In het plan is er speciale aandacht voor jongeren. Zij moeten zich meer bewust worden van hun financiën en zo nodig geholpen worden met hun eventuele schulden. De gemeente faciliteert daartoe diverse projecten. Zo is er van Humanitas het project ‘Get a grip’, geeft Theatergroep Playback educatieve voorstellingen over jongeren en geld en is er dus het programma MoneyWays.

EIGEN RISICO

Mouna Bekkali is ook peer educator bij MoneyWays. Zij vertelt vandaag over Jos. Hij is tijdens het telefoneren op de fiets tegen een auto gebotst en heeft zijn arm gebroken. Aan de hand van het voorbeeld legt zij uit wat de onkosten zijn en wie dat moet betalen. Studenten krijgen te horen over zorgpremies, eigen risico en aansprakelijkheidsverzekeringen.

LIMIET

Toch gaan de oren het meest open als er persoonlijke verhalen worden besproken. Bekkali vertelt dat zij na haar eerste bijbaantje haar eerste salaris ontving en vervolgens veel te veel geld uitgaf, vooral in de kantine op school. Toen ze daar aan het eind van de maand achter kwam, schrok zij zich rot en is zij samen met haar moeder rond de keukentafel gaan zitten. Bekkali: “Ik wist echt niet dat ik zoveel had opgemaakt. Ik ben daarna zelf thuis eten gaan maken, heb mijn pinpas niet meer meegenomen naar school en stelde een limiet vast. Dat werkte, want ik hield de volgende maand weer over.”

Beloof nooit dingen die je niet waar kunt maken.

FINANCIËLE STRUIKELBLOKKEN

Zij vertelt dat vrijwel iedereen ‘financiële struikelblokken’ heeft waar hij of zij mee te maken krijgt. Ze laat jongeren aan het woord die ook te veel geld uitgaven, tot inkeer kwamen en nu tips geven. Iemand die altijd veel junkfood kocht: chips, chocola, cola, bier. Tip van haar: vraag je af, heb ik dit nu wel echt nodig? Iemand die zijn jongere broertje een cadeau van tweehonderd euro had beloofd maar het geld er helemaal niet voor had. Tip: beloof nooit dingen die je niet waar kunt maken. Iemand die elke dag een grote verse kop koffie kocht bij Starbucks en aan het eind van de maand nauwelijks meer geld had voor andere zaken. Tip: maak een overzicht.

De studenten van MBO College Amstelland herkennen zich er in. In de klas zegt een student: “Vaak denk ik inderdaad: ach het is maar een euro, maar elke keer een euro maakt vele euro’s.”

Lees ook: Steun en hulp bij financiële problemen: ‘Weg van het wantrouwen’.

KWETSBAAR

Jongeren zijn financieel kwetsbaar blijkt uit recent onderzoek van Deloitte in samenwerking met Nibud en Universiteit Leiden. Ze hebben veel last van de inflatie en zijn erg gefocust op de korte termijn. ‘Die combinatie maakt jongeren een groep die breekbaar is’, meldden de onderzoekers.

Begin met het maken van een overzicht van je inkomsten en uitgaven.

MoneyWays probeert dat te veranderen. Onder andere door jongeren zich al vroeg bewust te maken van hun dagelijkse financiële gedrag. Lukt dat? Mouna Bekkali: “Door onze lessen ontstaat wel een gesprek. Ik had eens een klas met studenten die voor schoonheidsspecialist leerden en zij vonden na drie weken vrijwel allemaal dat ze te veel geld uitgaven aan verzorging en make-up.” Toch vindt Bekkali het mooist als gedrag van studenten daadwerkelijk verandert. “Nadat ik mijn verhaal had verteld over mijn uitgaven bij mijn eerste baantje, kwam er een studente naar me toe. Zij gaf ook te veel uit. Ik adviseerde haar te beginnen met een overzicht waar al haar inkomsten en uitgaven op stonden. De volgende week al kwam zij enthousiast naar me toe en lachte: dank je wel, het is gelukt. Ik heb deze week slechts vijf euro uitgegeven, veel minder dan de weken ervoor.’

Marit de Vries is een gefingeerde naam. Haar werkelijke naam is bij de redactie bekend.

Dit artikel is mede tot stand gekomen door een bijdrage uit het Mediafonds Amstelveen.

Martin Bons