Grote muur om de tuin

AMSTELVEEN Regelmatig vertelt een IVN-natuurgids in deze rubriek over de natuur. Dit keer gaat Henk Glas in op de grote muur, een fraaie voorjaarsbloeier.

In mijn tuin heb ik de natuur zo dicht mogelijk bij huis gehaald. Daar geniet ik vooral in het voorjaar van. Sinds het ingaan van de zomertijd loop ik elke avond na het eten even door mijn tuin. Dagelijks zie ik wel een plant bloeien die er de dag daarvoor nog niet was. Als plantenliefhebber repeteer ik in het nieuwe seizoen alvast een flink aantal soorten.

Een prachtige voorjaarsbloeier is de grote muur, voorheen grootbloemige muur. Deze soort komt uit het geslacht muur waarvan de bekendste soort vogelmuur is. Vogelmuur is één van de meest algemene planten, zowel op akkers als ook in de bebouwde kom. Het is een plantje met bladeren die door de meeste vogels graag gegeten worden. Als ik hem in de tuin aantref, geef ik hem aan het konijn. Grote muur komt van nature voor in het zuiden, oosten en noorden van ons land, maar dus niet in Amstelveen. Hij bloeit in het voorjaar met grote witte bloemen die bijna licht lijken te geven als het donker wordt.

Soms wordt hij verward met de akkerhoornbloem. Hoornbloemen vormen een ander geslacht binnen dezelfde familie. Het verschil kan je zien aan de vijf kroonbladen. Alle hoornbloemen hebben vijf kroonbladen die nooit verder dan tot op de helft zijn ingesneden. Bij grote muur zijn ze tot iets over de helft ingesneden. Bij alle andere muursoorten zijn de kroonbladen nog dieper ingesneden, bij vogelmuur zelfs zover dat het er tien lijken.

Een jaar of vijfentwintig geleden heb ik een plantje van de grote muur meegenomen uit Wallonië. Daar groeit hij heel massaal in de bermen. Jaren heb ik hem vertroeteld maar het bleef een klein plantje. Kennelijk was het een exemplaar dat het hier niet naar zijn zin had. En uitzaaien deed hij niet, dus nieuwe exemplaren met andere eigenschappen kwamen er niet. Bij veel planten is kruisbestuiving nodig om goede zaden te vormen. Met één plantje is kruisbestuiving uitgesloten.

Drie jaar geleden was ik opnieuw in Wallonië en toen nam ik zaden mee. Al snel kreeg ik nieuwe plantjes en daar zaten exemplaren tussen die het wel goed deden. In korte tijd kreeg ik een aantal planten bij elkaar.

De meeste bloemen in de tuin worden bezocht door insecten. Met een beetje geluk komen insecten langs met stuifmeel van elders. Die zorgen voor kruisbestuiving en genetische variatie. Veel kleine insecten bezoeken de grote muur. Ik denk niet dat iemand anders in mijn buurt grote muur heeft. Dus daar heb ik zelf voor gezorgd.

Heb je een tuin zonder omringend groen, dan spreek je van een ecologisch eiland. Het aantal insecten dat langs komt, neemt af en je mag weinig vreemd stuifmeel verwachten. Met de nieuwe trend 'tegel eruit, plant erin' wordt de omgeving hopelijk beter. Bij mij in de buurt is van deze trend helaas nog weinig te bespeuren. Maar wat wil je ook met een gemeente die zelf het verkeerde voorbeeld geeft.

Henk Glas