Duurzaam ondernemen anno 2021: waar staan we en wat zijn de perspectieven?

AMSTELVEEN Freelance journalist Jaime Donata schreef een artikelenreeks over duurzaam ondernemen in Amstelveen. Nu kijkt hij terug en vooruit met Darshan Sloot (Ondernemersvereniging Amstelveen) en Floor Gordon, wethouder EZ en Duurzaamheid.

Tussen januari en eind juni 2021 heb ik - dankzij een projectfinanciering van het Mediafonds Amstelveen - een interviewreeks kunnen schrijven over duurzaam ondernemen binnen de gemeente Amstelveen. Mijn doel: kijken wat de ervaringen zijn rondom duurzaam ondernemen en in deze zoektocht vooral ook bedrijven en ondernemers zelf aan het woord laten over wat hen drijft. Wat verstaan ze onder duurzaam ondernemen en hoe pakken ze het aan? Wat krijgen ze er voor terug - en wat zijn barrières die het lastig maken om altijd de meest duurzame keuzes te maken? 

OVERLEVEN Ook sprak ik met instanties die bedrijven proberen te ondersteunen als het gaat om duurzaam ondernemen: de Ondernemersvereniging Amstelveen, de Vrije Universiteit die SDG quickscans aanbiedt, wethouder EZ Floor Gordon - maar ook de omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied die kantoren in Amstelveen helpt om hun energielabel op tijd op niveau C te krijgen. Overleven in plaats van duurzaamheid?

Natuurlijk was 2021 een bijzonder en pittig jaar voor ondernemers. Dat veel ondernemers, vooral in het MKB, dit jaar iets anders aan hun hoofd hebben dan verduurzaming snapt Darshan Sloot van de Ondernemersvereniging Amstelveen heel goed: “Veel ondernemers hebben in deze tijd wel iets anders aan hun hoofd,” zegt Sloot.  ”Dat merk je ook als je een duurzaamheidssessie organiseert of een scan onder de aandacht brengt. Wij erkennen het belang van verduurzaming voor het bedrijfsleven. Daarom attenderen wij onze leden doorgaans op gemeentelijke initiatieven en subsidies ten aanzien van duurzaamheid (scans, C-label, zonnepanelen), hebben wij het afgelopen jaar de SDG Action Scan van de VU onder de aandacht gebracht en proberen we op basis van behoeften onze leden te informeren en faciliteren. Daarbij zoeken wij regelmatig de samenwerking op met de VU, gemeente Amstelveen, Rabobank en andere ondernemersverenigingen in de regio.”

MOGELIJKHEDEN Deze SDG-scans worden aangeboden door de VU om bedrijven - op maat - meer inzicht te bieden in de mogelijkheden die er zijn om processen duurzamer te maken. Ieder jaar is er een inschrijvingsronde. Maar dit jaar hebben zich geen Amstelveense bedrijven aangemeld bij Marie-Louise Voors, die hiervoor het aanspreekpunt is als projectleider bij A Broader Mind for Professionals. “Maar wat niet is kan nog komen! Wel hebben we inschrijvingen uit Amsterdam, maar het blijkt heel moeilijk om Amstelveense bedrijven te interesseren voor de scan”

COMPLEX Is het zo dat Amstelveense ondernemers dit jaar vooral bezig zijn met overleven in plaats van met duurzaamheid? Die conclusie voert te ver, vindt Floor Gordon die als Wethouder zowel EZ als duurzaamheid in haar portefeuille heeft: “Een deel van de bedrijven zit in de overlevingsstand. Dat snap ik. Dus veel van wat wordt aangeboden op het gebied van complexere vormen van verduurzaming, zoals circulariteit, heeft voor nu weinig prioriteit bij veel ondernemers.” Toch ziet ze ook genoeg bedrijven in Amstelveen die wel blijven kijken naar de mogelijkheden van duurzaam ondernemen, of er soms zelfs hun businessmodel van maken. “Sommige ondernemers zetten in op circulariteit, anderen op energiebesparing. Ik denk dat het belangrijk is om de bedrijven die ondanks alles toch stappen zetten in voor duurzaam ondernemen, in het zonnetje te blijven zetten. Vorige week zijn we nog langs geweest bij twee bedrijven die allebei op hun eigen manier iets doen om te besparen op energie en grondstoffen.”

VERTICAAL Infarm is een van de bedrijven waar Gordon vorige week op bezoek ging. Ruim een jaar geleden is deze van oorsprong Berlijnse ‘vertical farmer’ neergestreken in Nederland - en wel in Amstelveen: Pascal van Ham, Country Director Infarm Nederland, legt uit waarom. ”Wij zitten eigenlijk altijd dichtbij grote steden en gaan dan de hoogte in met het verbouwen van groente en kruiden.” In plaats van landbouw te bedrijven in kassen, of op akkers verbouwt Infarm over de hele wereld gewassen in gebouwen, waar kweekbakken boven elkaar kunnen worden gestapeld, tot wel 12 meter hoog. 

NEXTGEN FARM “In Amstelveen verbouwen we nu alleen nog maar kruiden, speciale soorten bladgroenten en sla - maar de ‘NextGen farm’ waar we volgend jaar mee gaan starten, heeft een groeicapaciteit van een half miljoen plantjes per jaar en daar gaan we ook andere gewassen in groeien. Omdat wij een oplossing willen bieden voor een lokaal en meer duurzaam voedsel systeem, richten wij ons nu vooral op kruiden en gewassen die we in Nederland in de winter moeten importeren uit landen als bijvoorbeeld Kenia, Spanje, Israël en Marokko. Zo worden vele transportkilometers bespaard en 95% van het water en land dat met traditionele landbouw wordt gebruikt. Bijkomend voordeel is dat de kruiden en sla zonder chemische pesticiden groeien en met wortel en al worden geoogst en verkocht waardoor ze zo vers mogelijk op je bord terechtkomen.” 

ZERO WASTE Infarm maakt strikte afspraken met afnemers over welke gewassen in welke hoeveelheden worden afgenomen: “Wij streven naar zero waste en om dat te doen hebben zowel precisie nodig als schaal. We zitten eigenlijk meestal in hoofdsteden, of op een handige plek in de buurt - ook omdat we klanten hebben in heel Nederland en dus dichtbij een logistiek knooppunt moeten zitten. Toen we naar Nederland wilden, kwamen vrij snel uit op Amstelveen. We zitten in een prachtig pand dat uitkijkt op de bietenvelden en de greenhouses - en daartussen zitten wij dus, een stukje landbouw van de toekomst, maar dan in het heden.”

VERDIENMODEL Energietransitie ook gedragen door bedrijven. Infarm is een van de bedrijven in Amstelveen die verduurzaming echt tot de kern van het verdienmodel heeft gemaakt, maar zeker niet de enige onderneming die stappen probeert te zetten richting duurzaamheid. Er zijn ook bedrijven die uit economische oogpunt zo zuinig en efficiënt mogelijk proberen om te gaan met energie en grondstoffen, of op een andere manier hun steentje proberen bij te dragen aan een duurzamere manier van ondernemen. 

INITIATIEVEN De Gemeente Amstelveen juicht alle initiatieven toe en zal ook in 2022 alles proberen te doen om bedrijven te ondersteunen die stappen willen zetten richting duurzaamheid. Gordon: “De komende jaren zullen wij blijven focussen op het helpen van ondernemers bij energiebesparing, ook omdat wij als gemeente een rol spelen in de handhaving van allerlei energieregelgeving voor grootverbruikers en C-energielabels voor bedrijfsgebouwen. Dit jaar hebben we daarom gratis quickscans aangeboden waarmee bedrijven kunnen zien hoe en waar ze energie kunnen besparen. Daar hebben binnen drie weken 58 Amstelveense bedrijven gebruik van gemaakt. Daarnaast hebben we ook 50 scans aangeboden aan Amstelveense kantoren die wilden weten of ze al aan de label-C verplichting voldoen die straks ingaat voor bedrijfsgebouwen. Alle scans zijn uitgevoerd en inmiddels zijn er meerdere offertes aangevraagd, omdat ze echt aan de slag gaan. Dat zijn hele concrete dingen die we kunnen doen als gemeente.”

HANDHAVEN Naast het ondersteunen van bedrijven heeft de gemeente ook een rol in het handhaven, bijvoorbeeld van het Energiebesparingsakkoord dat wordt ondertekend door een groot aantal gemeentes in Noord-Holland: “Wij hebben met elkaar afgesproken dat wij als gemeente Amstelveen bedrijven echt gaan motiveren om die maatregelen te nemen die nodig zijn. Het kan niet zo zijn dat de energiebesparing alleen wordt gedragen door de bewoners. Daarom komt er volgend jaar ook een aparte bedrijvenportal op de website Energieloket Amstelveen - en organiseren we op 7 april 2022 een informatieavond over subsidies voor zonnepanelen, niet alleen voor particulieren, maar ook voor bedrijven. Ik heb goede verwachting dat we met elkaar echt grote stappen kunnen zetten. Energiebesparing en duurzame bronnen zijn populaire manieren om te verduurzamen voor bedrijven, omdat de scope overzichtelijk is en ook omdat ondernemers er echt geld mee besparen.”

Jaime Donata

Dit artikel is tot stand gekomen door een bijdrage van Mediafonds Amstelveen