Grote verschillen per gemeente in aantal leerlingen per basisschoolleraar

AMSTELVEEN Overvolle klassen en overwerkte leerkrachten: in het basisonderwijs is het nijpende lerarentekort al jaren een groot probleem. Maar in welke provincie is het gebrek aan onderwijspersoneel eigenlijk het grootst? En hoe zit dat in Amstelveen?

De verhouding tussen het aantal leerlingen per leraar wordt ook wel de leerling-leraarratio genoemd. In 2019 ligt deze ratio voor het basisschoolonderwijs gemiddeld op 18,1 leerlingen per docent. Dit is een stijging van gemiddeld 3,1 procent ten opzichte van tien jaar eerder, maar ook een daling van 3,2 procent in vergelijking met vijf jaar geleden. Online opleidingsinstituut Laudius heeft de leerling-leraarratio per regio in kaart gebracht. Zij doen dit op basis van de recentste DUO-data.

Ondanks dat de druk op leraren in het basisonderwijs sinds de piek van 2015 is afgenomen, zal het lerarentekort ook in de toekomst een groot probleem blijven. Voorspeld wordt dat het lerarentekort in het basisonderwijs in de komende jaren zelfs weer zal toenemen. Dit vanwege te weinig sollicitanten en toename in het aantal gepensioneerde leraren (bron: RTL Nieuws), ondanks de subsidie- en omscholingsregelingen van de overheid.

PROVINCIE De leerling-leraarratio verschilt sterk per provincie. Zo moesten in 2019 de basisschoolleraren in provincie Utrecht aan de meeste kinderen lesgeven: gemiddeld 18,7 leerlingen per leraar. Ook in Noord-Holland en Flevoland hadden leraren het bovengemiddeld druk met beiden gemiddeld 18,5 basisschoolleerlingen per docent. In de provincie Groningen hoefde een leraar les te geven aan gemiddeld ‘maar’ 16,8 leerlingen. 

Ten opzichte van 2009 steeg de leerling-leraar ratio in tien van de twaalf provincies met de hoogste stijging in Noord-Holland (+5,7%). In Gelderland (-0,1%) en Overijssel (-2,4%) daalde het aantal leerlingen per docent juist.
In vergelijking met 2014 is er in 2019 echter alleen in Zuid-Holland nog een lichte stijging in de leerling-leraarratio te zien (+0,5%). In de rest van de provincies nam procentueel gezien het aantal leerlingen per leraar af, met in Friesland de grootste daling van maar liefst 7 procent.

AMSTELVEEN Per gemeente verschilt de leerling-leraar ratio nog sterker. Zo zijn de minste leerlingen per leraar te vinden op de Waddeneilanden. Op Vlieland is er bijvoorbeeld één leraar per 11 basisschoolleerlingen.
In het Noord-Brabantse Boekel staat een basisschoolleraar - gemiddeld gezien - juist voor de meeste kinderen. Hier zijn zelfs gemiddeld 26,2 leerlingen per leraar. Ook in Amstelveen hebben de leraren het druk. Zij staan gemiddeld voor een klas van 20,7 leerlingen. Dat is in tien jaar een stijging van 2,1 leerlingen (11,5%). In de tweede helft van die periode is de stijging aanmerkelijk afgezwakt. Sinds 2014 is het gemiddelde aantal leerlingen per leraar nog maar gestegen met 0,5 oftewel 2,3%.

BUURGEMEENTES Er zijn grote verschillen met buurgemeentes. Zo is de druk op leraren in Amsterdam sinds 2009 flink toegenomen, van 15,3 leerlingen gemiddeld per leraar naar 18 in 2019. Dat is een stijging van 18%. In Diemen is de stijging zelfs 20,8%: van 16,6 leerlingen in 2009 naar 20,1 leerlingen in 2019. De toename in Ouder-Amstel is slechts 5,5% maar daar lag het gemiddelde aantal tien jaar geleden al hoger dan in Amsterdam. Het gemiddelde aantal per jaar steeg van 19,2 in 2009 naar 20,3 in 2019.  In Haarlemmermeer is het verschil nog kleiner, 2,3%. Daar stond in 2009 gemiddeld één leraar voor 18,2 leerlingen. Dat aantal liep tot 2014 op tot 19,2 maar zakte toen naar 18,6 in 2019. In Haarlem daalde het gemiddeld aantal leerlingen per leraar juist. Van 18 kinderen in 2009 naar 17,9 in 2019, een totale daling van -0,8%. In Haarlem liep wel het aantal leerlingen de eerste vijf jaar nog op tot 18,9 gemiddeld maar zakte daarna tot het niveau van 2019. 

In de gemeente Boekel was de stijging, met 7,2 extra leerlingen per docent (+39,4%), het grootst over de afgelopen tien jaar. Ook in sterk stedelijke gebieden als Amsterdam en Rotterdam is in die tijd een duidelijke toename te zien in aantal leerlingen per docent. Leraren in de gemeente Doetinchem hoeven juist aan gemiddeld 2,5 leerlingen minder les te geven ten opzichte van 10 jaar eerder, een daling van bijna 13 procent. Gedurende de laatste vijf jaar werd in driekwart van de gemeenten een afname in de leerling-leraarratio gerapporteerd.

Voor meer informatie: laudius.nl/footer/leerling-leraarratio