Kettinggesprek Marceline Tutu van Furth: #IToo gaat uit van de kracht van vrouwen

In deze laatste week van het jaar delen we een selectie van de meest gelezen Premium artikelen van het afgelopen jaar. Een keer in de twee weken brengt AmstelveensNieuwsblad.nl het Kettinggesprek waarin Amstelveners vertellen over hun leven en hun werk. Zij geven het stokje door en stellen daarbij meteen de eerste vraag aan de volgende kandidaat. Het verhaal van Marceline is een van de meest gelezen artikelen van het afgelopen jaar. Het artikel is eerder gepubliceerd op 6 september 2020.

AMSTELVEEN Marceline Tutu van Furth is hoogleraar Kindergeneeskunde aan het AMC en heeft als specialisme infectieziekten. Met haar vrouw Mpho Tutu heeft ze het platform #IToo opgericht, een platform voor vrouwen waar ze zich kunnen aanmelden als mentor en mentee. Vorige kandidaat Els van Driel vraagt haar: waar houd je je als hoogleraar kindergeneeskunde mee bezig?

Marceline Tutu van Furth heeft een eigen kamer in het AMC. Dat maakt een ontmoeting makkelijker. Het ziekenhuis draait, al is dat wel met aanpassingen. Bij binnenkomst moeten mensen een vragenlijst beantwoorden om risico op een Covid besmetting uit te sluiten. Zelfs de karretjes voor mensen die slecht ter been zijn, zijn aangepast. Tussen de stoelen en de chauffeur zijn schermen en geplaatst en er mogen maar drie mensen in de lift. “Het voetenplein, een ontmoetingsplek, is normaliter heel druk. Nu is het veel rustiger. Ik werk weer meer in het ziekenhuis, na een lange periode ook veel thuis te hebben gewerkt. Normaal is de gang van zaken nog niet. Maar er zitten ook voordelen aan: het werk is in bepaalde opzichten efficiënter geworden. We vergaderen veel via Zoom.”

Waar houd je je als hoogleraar kindergeneeskunde mee bezig?

“Ik begeleid promovendi in Nederland en Zuid-Afrika, geef colleges aan studenten, doe onderzoek en behandel kinderen met infecties zowel in het ziekenhuis als poliklinisch. Het begeleiden van studenten heeft niet stilgelegen tijdens Covid. Ook dat gaat nu grotendeels online. Binnenkort moet ik een online college geven, toevallig ook aan mijn dochter. Ze is tweedejaars geneeskunde. Online college geven vind ik lastig, de interactie met studenten is heel erg beperkt. Liever zit ik in een zaal met 400 studenten voor mijn neus. Maar het is niet anders. Wat betreft het begeleiden van promovendi geldt dat een aantal een tijdje geen toegang had tot het lab en daardoor geen experimenten konden uitvoeren. Ik merk dat ze meer tijd hebben: daardoor hebben ze de ruimte om na te denken over onderzoeksvragen en -opzetten.”

De combinatie van onderzoek, onderwijs en aan het bed staan vind ik interessant.Je bent in de voetsporen van je vader getreden. Lag die keuze voor de hand?

“Ik heb eigenlijk nooit bewust die keuze gemaakt. Ik vond mijn studie lange tijd niet zo interessant, het was voor mijn gevoel heel schools. Dat vertaalde zich in mijn resultaten, daar zaten onvoldoendes bij. Ik was een middelmatig student. Pas toen ik het onderwerp hersenvliesontsteking ontdekte, gingen mijn prestaties als een speer omhoog. Op dit onderwerp ben ik gepromoveerd. Juist de combinatie van onderzoek, onderwijs en aan het bed staan vind ik interessant. Mijn vader, Ralph van Furth, was hoogleraar interne geneeskunde en infectieziekten in Leiden. Daar wilde ik niet naartoe, in plaats daarvan koos ik voor de VU. Later hebben we bij onderzoek wel samengewerkt. Ik heb veel van hem geleerd.”

Was dat lastig, als dochter van een dokter van naam?

“In het begin werd ik vaak gezien als dochter van. Mijn vader was een toonaangevende internist, die veel wist. Een hiërarchisch en markante man en daardoor soms moeilijk om mee te werken. Hij vond het leuk dat ik voor geneeskunde koos.”

Ik heb veel ervaring, maar als ik iets niet weet, ben ik bereid om anderen om hulp te vragen.Sinds 2009 ben je hoogleraar. Hoe zorg je ervoor dat je op de hoogte blijft van ontwikkelingen in je vakgebied?

“Toen ik net hoogleraar was, durfde ik bijna de gang niet op. Als hoogleraar moest je alles weten, dacht ik, en er boven staan. Dat is onzin. Ik heb veel ervaring, maar als ik iets niet weet, ben ik bereid om anderen om hulp te vragen. Ik houd de onderzoeken in mijn vakgebied in de gaten. Dankzij mijn ervaring weet ik snel in te schatten of het om iets nieuws gaat of niet. Ik heb jaarlijks bijscholing en daarnaast spreek ik veel met collegae.”

In het AMC krijgen jullie kinderen met ingewikkelde ziektebeelden. Hoe stel je de juiste diagnose?

“Infectieziekten beïnvloeden het hele lichaam, gaan door alle organen. Voor het stellen van de juiste diagnose is een goede anamnese heel belangrijk, evenals het lichamelijk onderzoek. Daaruit ontstaat een werkdiagnose, en daarop baseer je je behandelplan. Dankzij mijn ervaring herken ik veel ziektebeelden. Dat maakt het stellen van een diagnose makkelijker. Maar je moet altijd blijven monitoren. Werkt het behandelplan, of moet ik mijn diagnose bijstellen? Bij gecompliceerde ziektebeelden hebben we regelmatig een teamoverleg.”

Samen met je vrouw Mpho Tutu heb je #IToo opgezet. Wat is dit?

“Dit is een platform voor vrouwen, waarmee we hen door middel van mentoring willen helpen om hun dromen te verwezenlijken, en hen te stimuleren om de top te bereiken, in welk vakgebied dan ook. In eerste instantie wilden we de positie van vrouwen in de medische wetenschap en geneeskunde verbeteren, zodat meer vrouwen doordringen tot de top van de wetenschap. Inmiddels gaat het verder dan alleen de medische wereld. Vrouwen kunnen zich aanmelden als mentor of als mentee. Via een algoritme worden de vrouwen aan elkaar gekoppeld. We zijn nog op zoek naar sponsoren voor het platform.”

Waarom hebben jullie voor #IToo gekozen?

“#MeToo heeft laten zien dat vrouwen samen een krachtig statement kunnen maken. #MeToo gaat over dingen die vrouwen zijn aangedaan, hoe we tot slachtoffer zijn gemaakt. #IToo is een positieve tegenhanger, die uitgaat van de kracht van vrouwen.”

Er zijn een aantal factoren die vrouwen in de weg staan om hun dromen te verwezenlijken.Waarom is een dergelijk platform nodig?

“Er zijn een aantal factoren die vrouwen in de weg staan om hun dromen te verwezenlijken. Vrouwen zijn te bescheiden, vinden zichzelf snel niet gekwalificeerd genoeg. Wat dat betreft bestaat er een attitudeverschil tussen mannen en vrouwen. Mannen denken ik kan dit, ik ben geschikt. Vrouwen zijn daarin bescheiden, wachten tot ze gevraagd worden in plaats van dat ze er zelf om vragen. Mentoring kan daarbij helpen. Voor een man is het makkelijker een man te vinden die hen advies geeft, bijvoorbeeld over waar te solliciteren of het sturen van een artikel naar een tijdschrift. Vrouwen zien zichzelf vaak niet als mentor, denken dat ze daarvoor te weinig gekwalificeerd zijn. Dat zien we terug in de aanmeldingen bij ons platform. Zelfs een vrouw met 25 jaar werkervaring zag zichzelf als mentee, in plaats van mentor. Vrouwen kunnen andere vrouwen steunen, deuren openen en hen stimuleren door die deuren te gaan.”

Zou een dergelijk platform jou ook hebben geholpen in het verwezenlijken van jouw dromen?

“Zeker, al heb ik mijn hele leven mentoren gehad. Ik heb veel intervisie gedaan, en een vrouwelijke leiderschapscursus. Daarnaast ben ik lid van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren. Ik kwam daardoor in contact met andere krachtige vrouwen. Mijn mentoren waren vooral mannelijk. Op zich geen probleem: ik heb niets tegen mannen en heb veel van ze geleerd. Maar een vrouwelijke mentor als voorbeeld had zeker geholpen.”

De geneeskunde is van oudsher nogal een mannenbolwerk. Is dit aan het veranderen?

“Ja, inmiddels werken er veel meer vrouwen als arts. En er zijn meer vrouwelijke studenten dan mannelijke. Het verandert langzaam, maar nog steeds is maar één op de vijf hoogleraren vrouw.”

Wie nodig je uit voor het volgende gesprek?

“Esta Pattinasarany, mijn trainer van Personal Fitness Amstelveen. Ik krijg twee keer per week bokstraining van Esta. Sporten vind ik erg belangrijk. Ik wil hem vragen: welke dromen wil je, naast het lesgeven voor Personal Fitness Amstelveen, verwezenlijken?”

Meer informatie over #IToo vind je hier: www.itoowomen.com.

Naomi Heidinga

Dankzij de Premium-abonnementen kunnen de journalisten van AmstelveensNieuwsblad.nl extra verhalen maken. Het geeft de ruimte om net even dieper te graven, verder te kijken en meer tijd te nemen voor een uitgebreid artikel. Wil je bijdragen aan deze vorm van kwalitatief goede lokale journalistiek? Word dan ook abonnee. Al voor 3,95 euro per maand heb je een abonnement op amstelveensnieuwsblad.nl