Evenwicht moet je bewaren, anders val je om

AMSTELVEEN Dit is een verhaal over evenwicht. Evenwicht moet je bewaren, anders val je om. Dat je het hebt, merk je vaak op het moment dat je het niet meer hebt (net als met geluk). Wie zeeziek of ouder wordt kan erover meepraten. Wij mensen hebben ons prima aangepast aan het rechtop lopen, maar meesters in het bewaren van ons evenwicht - koorddansers daargelaten - zijn we niet geworden.

Gelukkig is daar een insect, dat door ons 'waterpas' wordt genoemd: De libelle. Het woord is afkomstig van het verkleinwoord van het Latijnse libra, libella, dat waterpas of weegschaal betekent en iedereen die weet hoe een ouderwetse waterpas eruitziet en ooit een libelle op een grasspriet heeft zien zitten, weet hoe toepasselijk die benaming is. De libellen die boven onze zelfgegraven waterplas vliegen zijn niet zozeer koorddansers, maar eerder trapezekunstenaars. Hoewel de bevruchting vaak wordt beschreven alsof het om een brute verkrachting gaat, is het in mijn ogen niet anders dan een mooie trapeze-act waarbij meneer mevrouw - al vliegend - bij de nek (het halsschild om precies te zijn) vasthoudt en mevrouw - aldus gefixeerd - een spermapakketje uit meneer kan halen (wat hij zo heeft opgeborgen dat zij erbij kan). Doe ze dat maar eens na. Het enige wat je erbij moet fantaseren is een klein laddertje dat uit de hemel komt en publiek dat met oh's en ah's het optreden volgt. Meneer Vuurjuffer (want zo heet 'onze' libelle) houdt net zolang vast aan mevrouw totdat zij haar eitjes afgezet heeft. Dat is ook het moment waarop de eitjes bevrucht worden. Als kraamkamer dient een waterplant en het zieltogende fonteinkruid in onze waterplas voldeed blijkbaar. Anders dan de ouders, die een tot twee weken leven, duurt het nog een tot twee jaar voordat de larven de circa tien stadia doorlopen hebben en hun langzame metamorfose tot 'volwassen' juffer kunnen voltooien.

De waterkwaliteit is overigens wel belangrijk. Tegen Thiacloprid, een veelgebruikt neonicotinoide, dat als insecticide in de reguliere landbouw werd gebruikt en zo in het water terecht kwam, bleek zelfs de meest geharde van alle waterjuffers, het Lantaarntje, niet bestand. Gelukkig verloopt de licentie op het gebruik ervan dit jaar. Op de digitale Atlas Leefomgeving kan je kijken hoe het met de kwaliteit van het water in de buurt gesteld is. In diezelfde atlas kan je ook kijken hoeveel baby's er in oude woningen wonen, dat wil zeggen met loden waterleidingen (onszelf vergiftigen kunnen we ook).

Aleid Offerhaus