Inburgering geslaagd: exoot ontdekt door inheemse parasiet

AMSTELVEEN Regelmatig vertelt een IVN-natuurgids in deze rubriek over de natuur. Dit keer gaat Aleid Offerhaus in op de Bladpootrandwants, een exoot die in Nederland ingeburgerd is.

KLEURIGE WANTS Ze zit op een stoffer in de stille, maar valse hoop dat ze met rust zal worden gelaten. Maar hoe klein en onzichtbaar ze zich ook waant, een kleurige wants op de lichte haren van een stoffer is bepaald geen garantie op onzichtbaarheid. Ze zit zo stil, dat ze dood lijkt, gefossiliseerd bijna, nog benadrukt door de stoffige ambiance.

"Wants, steken, schadelijk, gevaar, vies" zijn de woorden die om haar heen dwarrelen en "wants, prachtig, klein, kwetsbaar, adembenemend" zijn de woorden die daar doorheen flitsen.

TRENDY PANTSER Haar trendy pantser is gemarmerd en bij een bepaalde lichtval lijken de kleuren te iriseren. Haar bolle ogen zijn debet aan haar licht verdwaasde uitdrukking, maar misschien komt het wel omdat ze nu opeens object van studie is geworden in plaats van rustig te kunnen overwinteren op een stoffer.

Gewapend met een insectengids en het wereldwijde web, lukt het mij om te achterhalen met wie ik van doen heb: Leptoglossus orientalis L., een exoot, maar niet invasief en zelfs zo ingeburgerd dat ze al een Nederlandse naam heeft, de Bladpootrandwants. Naar verluidt is ze twintig jaar geleden meegelift op een lading kerstbomen uit de Verenigde Staten en in Italië aan land gegaan.

Mevrouw is namelijk in alle stadia van haar insectenleven – en dat zijn er vijf - dol op zaadjes van schijnbaar willekeurige naaldbomen. In de zomer woont ze in de grove dennen rond ons huis en 's winters kruipt ze naar binnen, gewoon om dezelfde reden als wij dat doen: omdat het er warm en droog is.

INBURGERING De afwezigheid van natuurlijke vijanden maakt dat veel plant- en diersoorten van andere continenten het hier (te) goed doen. Dat geldt uiteraard ook voor Europese soorten op het Amerikaanse continent. Maar dat is niet zo de Bladpootrandwants, die al gauw ontdekt werd door een inheems parasitair vliegje. Een inburgering is blijkbaar pas geslaagd als je naast inheems geluk, ook inheemse problemen krijgt.

INHEEMSE PARASIETEN Voor veel exoten geldt dat ze op den duur ontdekt worden door inheemse parasieten. Zelfs de verguisde Amerikaanse vogelkers moet zich tegenwoordig met een Europees bastkevertje verstaan. Als we deze prachtige plant niet te vuur en te zwaar zouden bestrijden, had dit Appelspint kevertje meer tijd om zich in (verzwakte) exemplaren van de Amerikaanse vogelkers te vestigen (Nature Today, 19 maart, 2012).

APPELTJES Wantsen verdedigen zich door een vies goedje naar hun belager te spugen. Mijn waardering voor haar stijgt, als ik lees dat haar spuug naar appeltjes ruikt, maar erg efficiënt lijkt me dat allemaal niet.

Aleid Offerhaus