Ook zonder ondoordacht gemeentelijk milieubeleid hebben huis-aan-huiskranten het al moeilijk genoeg.
Ook zonder ondoordacht gemeentelijk milieubeleid hebben huis-aan-huiskranten het al moeilijk genoeg. Eigen foto

Milieubeleid doodsteek voor lokale journalistiek

5 februari 2020 om 12:47 Maatschappelijk

AMSTELVEEN Ondoordacht gemeentelijk milieubeleid is de doodsteek voor de onafhankelijke lokale journalistiek. Dit schrijft de NNP - branchevereniging van lokale huis-aan-huiskranten - in een brandbrief aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en minister Arie Slob. BDUmedia, onder meer uitgever van deze krant, ondersteunt de brief van de NNP, evenals andere uitgevers die niet bij de NNP zijn aangesloten.

Hierdoor dreigt de lokale journalistiek het loodje te leggen, denkt de NNP. De huis-aan-huiskranten luiden de noodklok en roepen minister Slob op om in te grijpen.

"In een poging papierverspilling tegen te gaan, dreigen gemeenten het voorbeeld van het stadsbestuur Utrecht te volgen door reclamefolders én huis-aan-huiskranten over één kam te scheren en beide uit de brievenbussen te weren’’, vrezen de NNP en andere uitgevers van huis-aan-huisbladen in ons land. "In plaats van het huidige beproefde systeem waarmee inwoners middels de bekende Ja/Nee en Nee/Nee stickers ongewenst drukwerk vrijwillig kunnen weren, heeft Utrecht het omgedraaid: geen sticker betekent geen drukwerk meer. Dus ook geen huis-aan-huiskrant. In Utrecht bepaalt niet langer de burger zelf, maar de politiek wat door de brievenbus gaat. Als dit ondoordacht beleid navolging krijgt, is het einde verhaal voor onafhankelijke huis-aan-huis journalistiek.’’

Er wordt te makkelijk gedacht dat je print wel even kunt vervangen door online.Algemeen Secretaris Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) vindt dit de wereld op zijn kop: "In plaats van de lokale nieuwsvoorziening te beperken, zouden de gemeenten lokale media juist moeten helpen", aldus Bruning. "Er wordt te makkelijk gedacht dat je print wel even kunt vervangen door online, maar dat is een misvatting: online en print blijven allebei bestaan, náást elkaar.''

OUDSTE NIEUWSVOORZIENING Lokale huis-aan-huiskranten zijn de bakermat van de Nederlandse journalistiek en fungeren tot op de dag van vandaag als een kweekvijver voor journalistiek talent. Nederland telt momenteel bijna vierhonderd huis-aan-huiskranten die wekelijks door zo'n 7,9 miljoen Nederlanders gelezen worden. In de meeste gemeenten voeren alleen nog lokale journalisten onafhankelijke journalistieke controle uit op de plaatselijke politiek.

Roy Keller van brancheorganisatie NNP benadrukt de waakhondfunctie van de lokale media. "De landelijke politiek klaagt al jaren steen en been dat de onafhankelijke journalistieke controle op de lokale politiek te wensen overlaat", aldus Keller. "Je ziet tegenwoordig vaak alleen nog maar een journalist van de plaatselijke huis-aan-huiskrant op de tribune bij een raadsvergadering, en nu gaat nota bene de lokale politiek die laatste waakhond om zeep helpen.''

Veel overheden gebruiken huis-aan-huiskranten om burgers te informeren over belangrijke regionale kwesties. Van vergunningaanvragen tot raadsbesluiten en van nieuwsberichten tot aankondigingen. Uit onderzoek na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 bleek dat burgers hun informatie over die verkiezingen voor het grootste deel via hun lokale krant hadden vernomen.

Huis-aan-huiskranten worden ook intensief gebruikt als communicatiemiddel van bewoners naar hun buurtgenoten. De kranten staan vol ingestuurde berichten met activiteiten in de wijk, voorstellingen in lokale concert- en theaterzalen, ingezonden stukken en foto's van lezers, en hebben hiermee een belangrijke maatschappelijke functie.

De resterende reclameomzet van zo'n 450 miljoen euro per jaar gaat naar de grote buitenlandse techbedrijven.AL MOEILIJK GENOEG Ook zonder gemeentelijk milieubeleid hebben huis-aan-huiskranten het al moeilijk genoeg. Grote buitenlandse techbedrijven zoals Google en Facebook hebben een belangrijke positie op de Nederlandse reclamemarkt veroverd. Door de nieuwe Wet Minimumloon (WML) zullen de distributiekosten in 2020 fors stijgen. Het vervallen van de gemeentelijke publicatieplicht van informatie in huis-aan-huiskranten slaat een flink gat in de inkomsten. Dit ondanks het feit dat gemeenten tarieven betalen die al onder de reguliere advertentietarieven liggen "Als de lokale politiek ook nog eens de toegang van huis-aan-huiskranten tot inwoners gaat beperken zal het bereik dermate verder onder druk komen te staan dat een gezonde exploitatie onmogelijk wordt. Daarmee zullen duizenden full- en parttime banen verdwijnen, en ook de nog resterende reclameomzet van zo'n 450 miljoen euro per jaar in de zakken van de grote buitenlandse techbedrijven terechtkomen’’, vrezen NNP en de andere uitgevers (waaronder BDUmedia).

MILIEU De milieu impact van huis-aan-huis kranten valt mee. De Utrechtse politiek claimt dat een verbod op huis-aan-huiskranten jaarlijks 35 kilo afval per huishouden scheelt. Maar de werkelijke besparing is nog geen 5 kilo per jaar, minder dan 1 procent van de afval binnen Nederlandse huishoudens. Bovendien komt krantenpapier al decennia uit speciale kweekbossen onder meer in Scandinavië, waar voor elke omgehakte boom er twee terug worden geplant. Vervolgens wordt het krantenpapier in Nederland ongeveer zeven keer gerecycled. Tot slot werken drukkerijen conform hoge milieueisen en worden ze jaarlijks aan strenge controles onderworpen.

OPLOSSING Dat het ook anders kan bewees de gemeente Rotterdam. Daar stelden de lokale politiek en uitgevers in goed overleg een minimumpercentage aan redactionele inhoud vast waaraan huis-aan-huiskranten moeten voldoen om niet als (verkapte) reclamefolder te worden beschouwd. De NNP wil met de minister en VNG om tafel om te bezien of hierover een landelijk gedragen afspraak kan worden gemaakt zodat gemeentelijke willekeur niet langer als een zwaard van Damocles boven de huis-aan-huiskranten blijft hangen.

BREED ONDER DE AANDACHT "We brengen deze campagne breed onder de aandacht. En dat doen we samen met andere uitgevers van huis-aan-huisbladen in het land’’, licht directeur-uitgever Heiko Imelman van BDUmedia de actie toe. "Dus óók in gemeenten die nog niet met dit onderwerp bezig zijn en óók in gebieden waar wij abonnementskranten verspreiden en die op het eerste gezicht minder te maken hebben met nadelige effecten van dit beleid. Wij merken aan reacties dat -mede daardoor- niet iedereen zich op de goede manier aangesproken voelt. Bijvoorbeeld in gemeenten waar de politiek zich juist sterk maakt voor de positie van de huis-aan-huiskrant. Die lokale nuance heeft in de communicatie over het onderwerp tot nu toe ontbroken. Het mag duidelijk zijn dat we blij zijn met politieke steun van politieke partijen in gemeenten die nieuw beleid willen maken.’’

Imelman laat weten dat gemeenten die het onderwerp inmiddels op de agenda zetten, er ook verschillend over denken: "Er zijn bijvoorbeeld gemeenten -zoals Amsterdam- waar de huis-aan-huiskrant wél in brievenbussen mag komen als een sticker ontbreekt. In Utrecht mag dat juist weer niét. En in Rotterdam mag het wel, maar dan moet de krant wel aan minimumeisen voldoen ten aanzien van de hoeveelheid redactiepagina’s.’’

Veel gemeenten hanteren nog steeds het bestaande beleid, waarbij de bewoner zelf met een sticker aangeeft wat hij niet (of juist wel) wil ontvangen. "Dat systeem heeft nog steeds onze voorkeur’’, zegt Imelman. Hij hekelt de wildgroei aan regelingen die nu dreigt te ontstaan. "Nu moeten we die discussie met alle gemeenten afzonderlijk voeren en hopen dat er een regeling komt die onze belangen niet schaadt.’’ Imelman: "Overigens hechten ook wij aan het belang van het milieu. Het papier dat wij gebruiken om onze kranten te drukken bestaat voor 80% uit gerecycled papier. En krantenpapier wordt gemiddeld acht keer gerecycled.’’

Overigens hechten ook wij aan het belang van het milieu.Imelman wijst erop dat voor BDUmedia de belangen van de afzonderlijke titels nadrukkelijk met elkaar samenhangen. "Als in ons gebied een gemeente een besluit neemt dat sterk nadelig is voor ons verdienmodel, kan dat uiteindelijk effecten hebben op veel meer van onze titels.’’

[Is de lokale krant onmisbaar? Zou u de huis-aan-huiskrant willen blijven ontvangen? En reclamefolders? Zou u een ja-ja sticker op de deur plakken? Reageer op onze Facebookpagina: www.facebook.com/AmstelveensNieuwsblad

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie