Plan voor horeca en cultuur in radartoren Amsterdamse Bos

AMSTELVEEN De Radartoren in het Amsterdamse Bos is al enige tijd niet meer in gebruik. Het Amstelveense bedrijf Heem Locaties heeft het oog laten vallen op dit speciale bouwwerk om er een accommodatie voor horeca en cultuur van te maken. Het Amstelveense college is zo enthousiast over dat idee, dat het recent voltallig – burgemeester, gemeentesecretaris en vijf wethouders sterk - een bezoek bracht aan de toren om zich te laten informeren.

Een radartoren is geen alledaags bouwwerk – kerktorens, bijvoorbeeld, zijn er veel meer. Volgens ondernemer Erwin van der Laan van Heem Locaties is de toren ook architectonisch waardevol. "Heel bijzonder zijn bijvoorbeeld de hoekstenen waarmee de toren is gebouwd," zegt hij. "Die stenen zijn afgerond en handgemaakt. Dat maakt de toren uniek. Ik kan verliefd worden op een bouwwerk zoals dit, het vraagt erom er iets mee te gaan doen. Het zou ook moeten worden uitgeroepen tot monument." Dat laatste is cultuurwethouder Herbert Raat met hem eens: "Het gaat hier om een prachtig initiatief. We gaan er zeker aan werken de toren tot monument te maken."

KRUINEN De Radartoren dateert van 1958, toen de bomen in het Amsterdamse Bos nog niet zo hoog reikten als nu. De bomen werden echter zo hoog dat de kruinen de radarbeelden verstoorden. In 1991 is de toren verhoogd met een stalen mast om de radar 6 meter omhoog te krijgen, maar de bomen groeiden net zo hard mee en toppen wegsnoeien hielp uiteindelijk ook niet meer. Daarom verrees er enkele jaren geleden een nieuwe, hogere toren aan de westkant van Schiphol. De toren in het Amsterdamse Bos is nog even aangehouden als reservetoren, maar uiteindelijk verlaten door Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL).

BEHOEFTE "Er is behoefte aan meer horeca in het Amsterdamse Bos en juist in het deel waar de toren staat, is momenteel geen horeca te vinden," aldus Van der Laan. "De bovenste verdieping van de toren willen we inrichten als vergaderruimte. Voor de middelste etage denken we aan een overnachtingsgelegenheid voor zes tot acht personen, voor gezinnen of bezoekers van festivals in het Amsterdamse Bos. Ook zouden kunstenaars, die rust en ruimte nodig hebben, deze ruimte kunnen huren." Voor de begane grond is zijn idee een terras en een brouwerij voor zogeheten 'wilde bieren', een soort oerbieren. Bij het brouwen daarvan worden wilde gisten gebruikt. Ze zijn wat moeilijker te produceren en dat kan in brouwerijen niet in combinatie met 'gewone' bieren. De smaak is duidelijk anders. "Ze zijn wat zuriger," zegt Van der Laan. "Ze moeten ook langer rijpen."

NAAM Heem Locaties heeft een naam opgebouwd met het beheren en exploiteren van bouwwerken met historische waarde, vaak in combinatie met cultuur. Zo heeft het samen met de Naeckte Brouwers de Annakerk in het Oude Dorp getransformeerd tot 'ANNA', dat nu fungeert als brouwerij, proeflokaal en culturele 'hotspot'. Heem Locaties exploiteert verder onder meer huisjes in het Jac.P. Thijssepark en De Braak, De Kiosk in het Amsterdamse Bos en de Thamerkerk in Uithoorn.

De toren verkeert overigens niet in goede staat. Het dak is lek en er is wel meer ingrijpend renovatiewerk nodig. Trappen moeten voorzien worden van hogere leuningen en wat meer ramen zou ook welkom zijn. Momenteel zit in één van de ruimten een kunstenaar bij wijze van antikraakwacht. De bedoeling is de radarschotel bovenop de toren te laten staan, zodat deze blijft ogen als radartoren.

BESTEMMING Voordat de toren zijn nieuwe rol krijgt, moet het bestemmingsplan worden aangepast. Wethouder Floor Gordon, die daarover gaat, werkt er graag aan mee. Persoonlijk vond zij de toren als kind al heel bijzonder: "Als ik toen fietste van Badhoevedorp richting Amstelveen, dan was ik altijd gefascineerd door die draaiende radar. Die maakte op mij een heel geheimzinnige indruk." Zij wil de benodigde aanpassing voor de toren meenemen in een reeks bestemmingsplanwijzigingen die nodig zijn voor het realiseren van een nieuw 'Bosplan' dat de gemeenten Amsterdam en Amstelveen momenteel samen opstellen. Amsterdam als eigenaar van het bos en Amstelveen als eigenaar van de grond waar het bos op ligt. "Ik wil in één keer alle bestemmingswijzigingen voor het Bos voorleggen in plaats van iedere verandering apart," aldus de wethouder. Met de procedures is nog wel zo'n anderhalf jaar gemoeid.

ENQUÊTE Een enquête om de wensen van bezoekers van het Bos te peilen, heeft 3000 reacties opgeleverd, die mede moeten leiden tot een nieuw Bosplan: 'Stadsbos van de toekomst'. Het plan moet voorzien in de behoeften van bezoekers door ruimte te bieden aan nieuwe ontwikkelingen in evenwicht met de natuurwaarden van het Bos. In het kader hiervan ziet ook de gemeente Amsterdam graag dat er met de toren iets gaat gebeuren. Wethouder Ivens (Amsterdamse Bos): "Het is goed dat de Radartoren een andere bestemming mag krijgen en zo opnieuw in gebruik kan worden genomen. De toren kan daarmee een waardevolle aanvulling worden voor het Bos."

René de Leeuw