Frans Sam komt al 48 jaar op voor belangen van ov-reiziger

AMSTELVEEN Het leven van Amstelvener Frans Sam staat in het teken van openbaar vervoer. Tientallen jaren was hij het gezicht van de regionale afdeling van de ov-belangenvereniging ROVER. Voor zijn inspanningen voor het openbaar vervoer ontving hij recent de Frans van der Poel penning.

Frans Sam kwam in 1971 in Amstelveen wonen. "In die tijd was het busvervoer, in heel Nederland, een lappendeken van kleine vervoersbedrijven," zegt hij in zijn flat in het Stadshart, waar de kasten en planken vol staan met boeken over en modellen van bussen en treinen. "De vervoerder in Amstelveen was toen Maarse & Kroon, dat via Centraal Nederland en NZH uiteindelijk opging in Connexxion. Directeur van Maarse & Kroon, Jac. Maarse, was een fervent busliefhebber. Hij reed met de mooiste bussen, betere dan hij eigenlijk hoefde te kopen. Want hij wilde een goed product leveren."

Smakelijk kan Sam vertellen over die tijd, toen de reiziger nog bij bijna iedere overstap een kaartje van een andere vervoerder moest kopen. Busbedrijven zagen ook niet graag vervoerders uit andere gebieden in hun eigen territorium, zodat er van samenwerking nauwelijks of geen sprake was. "De reiziger kon toen ook nog nergens terecht met klachten," zegt hij. "In Amstelveen hebben we toen een werkgroep gevormd. Deze haakte spoedig aan bij de landelijke organisatie ROVER, de vereniging Reizigers Openbaar Vervoer, die kort daarvoor was opgericht door, de inmiddels overleden, Frans van der Poel."

GEZICHT Frans Sam groeide uit tot het gezicht van ROVER Amstelland-Meerlanden, waarvoor hij zich tientallen jaren inzette. Recent ontving hij van ROVER de Frans van der Poel penning, als waardering voor zijn inspanningen. Hij moet nu tot zijn spijt om gezondheidsredenen gas terugnemen. Vanwege zijn grote kennis van het openbaar vervoer vroeg Schiphol hem eind jaren negentig mee te werken aan het opzetten van een busnet voor luchthavenpersoneel en passagiers dat in 2000 tot stand kwam. "Dat is het Sternet geworden," zegt Sam. "Het maakte Schiphol goed bereikbaar vanuit omliggende woonkernen, met herkenbare bussen. Veel van dit net functioneert nog steeds."

VERANDERINGEN In het openbaar vervoer in Amstelveen en omgeving hebben recent grote wijzigingen plaatsgevonden en er gaat de komende jaren opnieuw veel veranderen. Eind 2017 voerde Connexxion een nieuwe dienstregeling in waarbij het accent kwam te liggen op de snelle R-Netlijnen, en eind 2020 moet de vernieuwde Amstelveenlijn gaan rijden, die daarna ook nog eens wordt doorgetrokken naar Uithoorn.

Frans Sam vindt de nieuwe dienstregeling van Connexxion een verbetering. "Er is een groot aanbod van snelle bussen die echt een alternatief bieden voor de auto. Sommige bestemmingen als Alkmaar en Zandvoort zijn nu met de bus, in combinatie met de trein, sneller te bereiken dan met de trein alleen."

FIJNMAZIGHEID Sam ziet wel dat de fijnmazigheid door de komst van de snelle lijnen in de knel is gekomen. Amstelveners klagen dan ook over de slechte bereikbaarheid per bus van bijvoorbeeld Ziekenhuis Amstelland en het raadhuis. "Maar als je bussen snel wilt laten rijden, dan moeten ze niet bij iedere lantaarnpaal stoppen," zegt hij. "Al is het wel eens zuur als je een halte pal voor de deur hebt waar de ene na de andere bus voorbijrijdt en niet stopt. Maar het kleinschalige, lokale vervoer kan en moet beter worden aangepakt. Hiervoor zijn een hoge snelheid en hoge frequentie minder belangrijk, maar het moet wel betrouwbaar zijn. Eerst kwamen er in Amstelveen de lijntjes 165, 166 en 167 bij, maar daar zat nauwelijks iemand in. De taak van die lijntjes is nu overgenomen door lijn 174. Dat is een verbetering, maar het echte probleem vormen de vervoersconcessies. Vervoerders blijven voor zulke lijnen vaak binnen het gebied van hun eigen concessie. Zo zie je dat er nu een lijntje is van het GVB tussen de Kalfjeslaan en het Gelderlandplein. Een lijntje van niets. Die zou je aan een lijn in Amstelveen moeten vastknopen, dan trek je meer reizigers. Maar in Buitenveldert rijdt het GVB en in Amstelveen Connexxion. De reiziger zal het echter een zorg zijn welke naam er op een bus staat. Die wil op tijd en met zo weinig mogelijk ongemak naar zijn bestemming."

TRAMLIJN Een stukje ongemak ziet Sam ook ontstaan met de vernieuwing van de Amstelveenlijn. "Ik weet niet hoe ik het aan mijn achterban moet uitleggen dat je twee rechtstreekse tramlijnen vanuit Amstelveen naar de binnenstad van Amsterdam had en dat je daar straks alleen nog kunt komen door over te stappen," zegt hij. "Want als ov-reizigers ergens een hekel aan hebben, dan is het aan overstappen."

Liefst had hij het oorspronkelijke idee om de Noord/Zuid metrolijn door te trekken naar Amstelveen werkelijkheid zien worden. Wat nu gebeurt is dat sneltram 51 verdwijnt en tram 5 niet meer door het Amsterdamse centrum rijdt. Op het spoor in Amstelveen en Buitenveldert gaat een nieuwe tram rijden, niet verder dan Station Zuid, waar de reiziger voor de richting Amsterdam Centraal moet overstappen op de Noord/Zuidlijn.

KOSTEN "Een overweging om de metrolijn niet door te trekken, waren de kosten," zegt Sam. "Weet je wat de grootste kostenpost is voor een metrolijn? Dat zijn de bestuurders. Daarom was het 't mooist geweest als de Noord/Zuidlijn als onbemande metro naar Amstelveen was gaan rijden. Onbemande metro's heb je in andere steden ook. Daarmee had je een perfecte verbinding gekregen vanuit Amstelveen naar de binnenstad van Amsterdam."

"Wat ik ook jammer vind is dat de tram in Buitenveldert niet ongelijkvloers gaat. In Amstelveen worden de grote kruispunten van de tram op de Beneluxbaan ongelijkvloers, zodat tram en auto's elkaar niet in de weg zitten en de tram sneller en veiliger wordt. Maar de drukke kruispunten van de Buitenveldertselaan met de Van Nijenrodeweg, de A.J. Ernststraat en de De Boelelaan blijven gelijkvloers. Daar maak ik me best zorgen over."

Over de verlenging naar Uithoorn is hij wel positief. "Het is ook goed dat er een railboog komt vanaf de halte Handelsplein in het Stadshart naar het zuiden. Als er dan een storing is op het noordelijke deel van het traject, dan valt niet alles stil, maar kun je een beperkte dienstregeling blijven rijden tussen Stadshart en Westwijk en straks naar Uithoorn. Dat is een verbetering."

René de Leeuw