Brandweer op Schiphol is altijd paraat

SCHIPHOL 180 seconden, drie minuten, heeft de luchthavenbrandweer op Schiphol om bij een vliegtuigalarm uit te rukken en drie volledig bemande 'crashtenders' aan het blussen te hebben. Dat geldt vanaf het moment dat het alarm klinkt. 's Nachts is dat inclusief wakker worden en opstaan.

"Die eis geldt bij goed weer," vertelt hoofd brandwacht John Schouten, die al vijftien jaar bij de luchthavenbrandweer werkt. "Bij slecht weer, zoals mist of ijzel, is dat anders." Maar dan nog is alles er op gericht om snel op welke plek langs de banen ook in actie te komen. Drie crashtenders brengen dan samen 33.000 liter bluswater in stelling. Het water wordt vermengd met schuim om vuurhaarden te bedekken en de vlammen te verstikken. "Wat de brandweereisen betreft valt Schiphol in de zwaarste klasse, categorie 10," vervolgt Schouten. "Dat is de categorie luchthavens waar de grootste verkeersvliegtuigen komen, zoals de Airbus A380."

DRIE KAZERNES "Vanuit één enkele brandweerpost alle plekken op Schiphol binnen drie minuten bereiken is onmogelijk. Daarvoor is de luchthaven simpelweg te groot. Daarom hebben we verdeeld over het terrein drie kazernes: Post Rijk die de Kaagbaan, Aalsmeerbaan en Oostbaan bestrijkt, Post Sloten voor de Buitenveldertbaan en Zwanenburgbaan, en Post Vijfhuizen voor de afgelegen Polderbaan. Op elke post staan minimaal drie crashtenders en ander materieel paraat. En op de drie posten bij elkaar altijd 34 medewerkers, dag en nacht. Wanneer een post naar een baan uitrukt, bijvoorbeeld uit voorzorg voor een vliegtuig met een technisch probleem, dan is die post niet beschikbaar voor een eventueel tweede alarm. Daarom verlaten bij een uitruk ook de voertuigen van de andere kazernes hun post en nemen zij strategische posities in, zodat zij dan vanaf slechts twee plekken binnen drie minuten alle uithoeken van Schiphol kunnen bereiken. Dat is mogelijk, omdat de voertuigen zich dan al met bemanning in het veld bevinden en dat geeft tijdwinst. Dit doen wij ook als er crashtenders bij een brand elders worden ingezet, zoals in 2017 bij Tata Steel in Beverwijk."

NIEUW Schiphol ontving in december het eerste exemplaar van een nieuwe crashtender. "De huidige crashtenders zijn zo'n vijftien jaar oud en aan vervanging toe," zegt John Schouten. "We hebben er nu elf en daarvoor komen dertien nieuwe in de plaats. Die uitbreiding geeft ons meer mogelijkheden. Zo kunnen we tijdens oefeningen alle posten volledig bezet houden. Verder zijn de nieuwe crashtenders sneller en rijden ze soepel als een personenwagen. De komende maanden testen we het nieuwe voertuig grondig uit en bepalen we de laatste details voor de uitrusting. Daarna gaat'ie terug naar de fabriek voor aanpassingen en worden ook de overige exemplaren afgeleverd."

Crashtenders zijn indrukwekkende voertuigen. Het nieuwe model is 13,30 meter lang en 3,20 meter breed, weegt vol beladen 48 ton en trekt op acht enorme wielen in 23 seconden op van stilstand naar 80 kilometer per uur. De topsnelheid is 140 kilometer per uur. Er gaat 13.000 liter water in, ietsje meer dan in het oude model, plus 1600 liter schuim en ruim 250 kilo poeder. Het waterkanon bovenop geeft 6000 liter water per minuut af, het kanon op de bumper 4000. Ze kunnen ongeveer 80 meter ver spuiten.

RUPSBANDEN De meest recente ongelukken gebeurden niet op Schiphol zelf, maar buiten het luchthaventerrein. Denk aan de Bijlmerramp, het ongeluk met een Saab 340 van KLM Cityhopper en het uit de lucht vallen van een Boeing 737 van Turkish Airlines. Hoewel de Saab belandde op een akker nabij de Kaagbaan, kon de brandweer er moeilijk bij. Daarom is een voertuig met rupsbanden aangeschaft, dat zich probleemloos een weg kan banen door sloten. "Verder zijn onze crashtenders voorzien van banden waar we gemakkelijk lucht uit kunnen laten lopen," vult Schouten aan. "Met zachtere banden ontstaat een groter contactoppervlak met de grond, zodat je over zachte bodem kunt rijden. Dat hebben we gedaan bij de Turkse 737. Daar was weliswaar geen brand uitgebroken, maar het is toch goed een crashtender ter plekke te hebben."

GEBOUWEN Op Schiphol kan ook brand uitbreken in gebouwen. "Daarvoor beschikken we over gewone brandweervoertuigen," zegt Schouten. "We kunnen branden tot de categorie middelbrand aan. Dat wil zeggen dat we twee van die voertuigen in stelling kunnen brengen. Bij een grotere brand rukken kazernes rond Schiphol uit, bijvoorbeeld die in Hoofddorp Badhoevedorp en Rijsenhout."

OEFENEN Een groot deel van de dagelijkse bezigheden van de brandweerlieden bestaat uit oefenen. Daar is op Schiphol een uitstekend toegeruste oefenplaats voor, naast Post Sloten. Daar staat de 'Firefly', een stalen monster dat lijkt op een Boeing 747 met een staart en hooggeplaatste motor die doen denken aan een McDonnell Douglas MD-11. Op, in en om de Firefly kan het vuur hoog worden opgestookt om te simuleren wat er gebeuren kan bij een vliegtuigongeluk. Dat leidt tot zeer realistische oefeningen. "Ons oefencentrum is uniek in de wereld, niet veel luchthavens hebben zulke uitgebreide voorzieningen," aldus Schouten. "Daarom komen hier regelmatig brandweerlieden van andere luchthavens trainen, waaronder Brussel en Zürich. Ook medewerkers van niet-luchthaven brandweerkorpsen maken soms van onze faciliteiten gebruik."

SPORT De brandweerlieden oefenen niet alleen het bestrijden van branden, maar sporten ook volop. Bij een rondleiding door Post Sloten toont Schouten een ruimte vol oefentoestellen zoals je die ook in sportscholen aantreft, en een sportzaal. In de kantine staan planken vol trofeeën die de brandweer bij sportwedstrijden heeft gewonnen. "We doen veel aan teamsport, vooral voetbal, om de teamgeest te versterken," zegt Schouten. "Want dat is heel belangrijk bij dit werk."

René de Leeuw