Verbondenheid in Amstelveense wijken

AMSTELVEEN Het laatste artikel in de reeks Amstelveen, Stad van de Toekomst gaat over sociale cohesie. Amstelveen wordt vaak gezien als ‘los zand gemeente’: veel mensen leven langs elkaar heen. Tussen mensen van verschillende nationaliteiten is weinig contact. Hoe kan worden gezorgd voor meer verbondenheid?

Sociale cohesie bevorderen is belangrijk om polarisatie tegen te gaan. Onbekend maakt onbemind. Maar wat als die contacten niet uit zichzelf ontstaan? In eerste instantie ligt er een taak voor de gemeente om het probleem te onderkennen en ermee aan de slag te (laten) gaan. Bijvoorbeeld door wijkcoaches en maatschappelijk werkers. Diederick Koornstra (individueel begeleider) en Elena Nabatova (manager) van welzijnsorganisatie Participe zien een kloof tussen oud-Amstelveners en nieuwkomers. “Dat heeft niet alleen met een andere taal of andere cultuur te maken. Vaak gaat het ook om verschillende levensfasen. In sommige buurten komen veel jonge (expat)gezinnen wonen, in een straat met veel oudere Amstelveners.” Het contact tussen beide groepen is dan minder vanzelfsprekend, al worden in alle buurten activiteiten georganiseerd om het contact tussen inwoners te vergroten. “Een mooi initiatief vind ik kunst met een koekje,” aldus Nabatova. “Heel laagdrempelig, en voor kunstliefhebbers met verschillende achtergronden interessant. Zo maar iets organiseren heeft geen zin, je moet op zoek naar een gemeenschappelijke deler. Zoals kunst of samen eten.” Volgens Nabatova doet Amstelveen het niet slecht op sociaal vlak. “Maar we mogen wel wat meer oog voor elkaar hebben. We moeten elkaar wat vaker aankijken en groeten, met elkaar het gesprek aangaan en niet over elkaar, vragen stellen en daarna een oordeel vormen. ”

WONINGMARKT In de beleidsnota Amstelveen Ontmoet Elkaar erkent de gemeente dat er werk aan de winkel is. “Voor het opstellen van deze visie hebben we stadsgesprekken georganiseerd, waarvoor we steekproefsgewijs inwoners hebben uitgenodigd. Hiermee wilden we peilen hoe het ervoor staat in Amstelveen,” vertelt wethouder Marijn van Ballegooijen. In sommige wijken ziet hij zorgelijke ontwikkelingen. De situatie op de woningmarkt is daar debet aan. “Er zijn te weinig sociale huurwoningen in Amstelveen. Wellicht voldoen we aan het percentage, maar in de praktijk blijkt dit aantal niet genoeg. Nu gaan veel sociale huurwoningen naar mensen die om een bepaalde reden voorrang krijgen op een woning. Het zijn mensen die te kampen hebben met sociaal economische problematiek: schulden, geen werk of mentale problemen. Wanneer veel mensen met een dergelijke rugzak in een flat wonen, levert dit problemen op. In zulke flats zijn er weinig mensen die het voortouw nemen om zaken in de flat te regelen zoals het schoonhouden van de portiek, het bellen van de woningbouwvereniging bij problemen of het organiseren van sociale activiteiten voor de flatbewoners.”

VERKAMERING In andere wijken is er sprake van verkamering. Kamers in appartementen of eengezinswoningen worden verhuurd, met name aan expats. “Dat zie je bijvoorbeeld terug in de Meanderflats. In één appartement wonen dan opeens vier volwassen bewoners. Voor flatbewoners is dat niet prettig: die zien elke week of elke paar weken opeens mensen in de lift die ze niet kennen. De hele samenhang van een flat komt zo in het geding en het kan leiden tot overlast.” Verkamering wordt aangepakt, evenals het kopen en vervolgens verhuren van woningen. “Met de zelfbewonersplicht zorgen we ervoor dat mensen die het huis kopen en vervolgens zelf moeten wonen. Woningen kunnen daardoor niet worden verhuurd.”

ENGELS De gemeente kijkt inmiddels anders tegen expats aan. Waar voorheen niet echt werd gepoogd om hen bij de Amstelveense maatschappij te betrekken, wordt nu meer moeite gedaan om hen te bereiken. “Voorheen was de gedachte dat expats maar een aantal jaar in ons land zouden blijven. We zien echter dat veel mensen zich hier voor langere tijd vestigen.” Het begint met het sturen van een welkomstpakket in het Engels, waarmee mensen wegwijs worden gemaakt. Er zijn taallessen, niet alleen voor mensen die verplicht moeten inburgeren. En gezinnen worden, wanneer ze hier langer blijven, gestimuleerd om hun kinderen naar een Nederlandse in plaats van internationale school te sturen. “Je ziet dat mensen met een andere nationaliteit eerst mensen van dezelfde nationaliteit opzoeken. Er zijn diverse van dit soort groepen. Wanneer ze hier eenmaal een basis hebben opgebouwd, dan zoekt men vanzelf het contact met de Nederlandse bevolking. Door gemeentelijke informatie ook in het Engels aan te bieden, is men in ieder geval op de hoogte van wat er in hun woonplaats speelt. Dat is een voorwaarde voor je verbonden voelen met de gemeenschap. Dat maakt de stap om vervolgens Nederlands te leren ook kleiner.”

INWONERS Belangrijk uitgangspunt van Amstelveen Ontmoet Elkaar is de rol voor inwoners. Verbinding komt niet tot stand wanneer deze van hogerhand wordt opgelegd, of wanneer de gemeente allerlei bijeenkomsten organiseert. Dat moet op kleine schaal gebeuren, in de wijken. “We willen in wijken en buurten ontmoetingsplekken creëren, naast de bestaande buurthuizen.” Professionals ondersteunen en nemen wellicht in eerste instantie het voortouw, maar vervolgens zijn bewoners zelf aan zet. “Buurtbewoners moeten zelf de regie hebben, het gevoel hebben dat ze echt iets te zeggen hebben over hun wijk, dat zorgt voor betrokkenheid.” De samenwerking tussen professionals en buurtbewoners is niet altijd makkelijk, erkent Van Ballegooijen. “Buurtbewoners hebben soms hele andere ideeën voor hun wijk. In sommige gevallen ontstaan eilandjes. Het is aan de wijkcoaches om die bewoners weer bij elkaar te brengen.” Die ontmoetingsplekken wil de wethouder niet alleen op wijkniveau, maar ook in buurten en in flats.

SOCIALE HUUR Wil Amstelveen in de toekomst een stad zijn voor iedereen, dan is de oplossing voor Van Ballegooijen simpel. “We hebben meer sociale huur nodig. En diversiteit in wijken. In de Nieuwe Legmeer wordt dat beoogd, daar is ruimte voor sociale huur, middeldure woningen en woningen in het hogere segment. Ook moeten we kijken naar stadsvernieuwing. De sociale huurwoningen die nu worden gebouwd, zijn vaak heel klein en daardoor ongeschikt voor gezinnen. Terwijl we ook hen een plek willen bieden in Amstelveen. Iedereen heeft het altijd over woningen voor docenten en politieagenten, maar de buschauffeur moet ook in Amstelveen kunnen wonen.” Dit artikel is mogelijk dankzij steun van het Mediafonds

Naomi Heidinga