Wethouders Amstelveen: ‘Het Cobra Museum moet deze kans krijgen’

AMSTELVEEN Het college van B en W wilde vanwege slechte resultaten stoppen met steun aan het Cobra Museum, wat waarschijnlijk zou leiden tot faillissement. Te elfder ure meldde zich kunstiefhebber Marius Touwen uit Bloemendaal, die het museum geld wil lenen opdat het voorlopig kan blijven draaien. De wethouders Herbert Raat (Cultuur) en Adam Elzakalai (Financiën) zijn met Touwen en het museum in gesprek om alsnog een manier te vinden om het museum te behouden.

“Veel mensen denken dat de problemen bij het Cobra Museum plots uit de lucht kwamen vallen,” zegt Herbert Raat. “Maar er zijn al twintig jaar problemen. In 2002 verkocht de eigenaar van de Cobra collectie, Karel van Stuijvenberg, de werken en raakte het museum die kwijt. Sindsdien zoekt het museum een nieuwe rol en plek. In 2007 ontstond een crisis. Toen heeft de gemeente het gebouw gekocht en kreeg het museum jaarlijks 1,2 miljoen euro subsidie, tot 2020. In 2018 waren er weer grote tekorten. Met de toenmalige cultuurwethouder, Maaike Veeningen, hebben we de kat de bel aangebonden. Er kwam een nieuwe directeur en tal van zaken zijn aangepakt. Het ging vervolgens beter. In 2020 en 2021, in coronatijd, hielpen overheden met speciale regelingen. In 2022 was er weer een fors tekort. Afgelopen zomer vroegen we het museum: hoe gaan jullie voorkomen dat 2023 net zo wordt als 2022? Spoedig bleek dat er voor dit jaar een groot tekort dreigde.”

ZAK GELD

 “Daarmee was duidelijk dat het museum teveel geld uitgeeft en het op termijn niet redt,” vult Adam Elzakalai aan. “Dan kun je als een konijn in de koplampen blijven kijken, of in actie komen.” Voor hem was bijpassen door de gemeente geen optie: “Amstelveen staat er financieel goed voor. Maar wij kunnen niet zonder voorwaarden een zak geld weggeven, want dan krijg je volgend jaar hetzelfde en het jaar daarop weer. De financiën van het museum moeten op orde zijn. De steun van Touwen heeft een tijdelijk effect. Daarom willen we nu een robuust toekomstplan maken. Want het gaat hier om gemeenschapsgeld en het uitgeven daarvan moet te verantwoorden zijn.” Raat: “Bedenk ook: wij zijn geen grote stad als Amsterdam of Utrecht, maar het aantal culturele voorzieningen is bij ons uitzonderlijk groot. En 1,2 miljoen euro is voor ons veel geld. Het is niet zo dat wij geen hart hebben voor het museum. Integendeel. De vraag is: kan er iets komen wat cultureel iets toevoegt, dat veel mensen trekt én financieel gezond is?”

PETITIE

Een door het Cobra Museum geplaatste petitie op internet heeft bijna 10.000 steunbetuigingen opgeleverd. Raat: “Veel mensen, onder wie bekende Nederlanders, hebben de petitie getekend om het museum te steunen. Dat is geweldig, maar het museum zou echt geholpen zijn als die mensen de aankomende weken een kaartje kopen, een leuk cadeautje kopen in de museumshop en een kop koffie of glas wijn drinken in het Cobra Café.”

AMBITIE

Beide wethouders hopen van ganser harte dat ze er met Touwen en het museum uit komen. “Ik hoop op iets om trots op te zijn, waar de ambitie van af spat en waar niet 40.000 bezoekers per jaar op af komen, maar 100.000,” zegt Raat. “Het museum staat op de mooiste plek in de gemeente. Vanaf de snelweg is het ‘t eerste wat je ziet. Dan is 40.000 bezoekers per jaar toch wel weinig.” 

Elzakalai: “Of het lukt, weten we niet. Iedereen die er verstand van heeft, wordt er bij betrokken. De intentie om een goed plan te maken is er absoluut.” De wethouders vinden wel dat de oplossing van het museum zelf moet komen. “De gemeente beheert geen musea,” zegt Raat. “Wij zijn wethouders, bestuurders, geen cultureel ondernemers. Wij zeggen niet wat zij moeten doen.”

ONDERDEEL VAN GEMEENSCHAP

Raadsleden vragen of het museum meer kan doen voor lokale kunstenaars, zodat het meer onderdeel wordt van de gemeenschap. “Wij denken dat op die plek en met veel subsidie van de gemeente, het een automatisme moet zijn om de deuren voor onze kunstenaars open te zetten,” vindt Raat. “Je moet dat niet hoeven voorkauwen.” Elzakalai waardeert al wel de laagdrempeligheid van bestaande knutselactiviteiten in het museum waar hij met zijn kinderen naar toe ging. “Dat is in het Cobra Museum erg goed, anders dan bij grote musea.”

MIX VAN TREKKERS

De raad vraagt ook aandacht voor niet alleen moderne kunst, maar ook voor klassieke meesters. “Het is een museum voor moderne kunst, met specifiek aandacht voor Cobra,” zegt Raat. “Is dat breed genoeg? Die vraag moet het Cobra Museum ook zelf beantwoorden. Het hoeft overigens niet alleen te doen wat populair is. Je kunt ook denken aan een mix van trekkers waar veel mensen op af komen met daarnaast ruimte voor wat minder mensen trekt maar cultureel heel interessant is. Zoals boekenuitgevers bestsellers uitgeven en daarnaast minder populaire titels een kans geven.”

In 1995 droegen bedrijven miljoenen bij aan de oprichting van het museum. Raat denkt dat dit nu niet meer zo eenvoudig werkt. Elzakalai ziet toch wel kansen: “Je kunt ook denken aan bepaalde fondsen of bijvoorbeeld een landelijke loterij. Er moet in sponsoring wel continuïteit zitten, zodat je niet ieder jaar maar moet hopen op genoeg geld. Ik zou dit wel adviseren als je daarmee een duurzame exploitatie kunt opbouwen. Ook met particulieren.”

Er is geen garantie dat het plannen maken lukt. “De Cobra-stichting moet deze kans krijgen,” zegt Raat. “Lukt het niet dan vinden we dat verschrikkelijk, maar we zouden veel spijt hebben als we het niet hadden geprobeerd.”

René de Leeuw