De Drie Beuken bedreigd door reuzenzwam

AMSTELVEEN In het Amsterdamse Bos, niet ver van ons huis, staan drie monumentale beuken die al veel ouder zijn dan het bos zelf. Het stuk bos ten zuiden van de A9 is in de jaren ‘50 aangeplant, terwijl de beuken al meer dan honderd jaar oud zijn. Ik bezoek de plek van de drie beuken met enige regelmaat in de paddenstoelentijd, er is altijd veel te zien rondom deze bomen. 

Er groeien bijvoorbeeld groene knolamanieten, die in symbiose met de boom leven. Voor de mens dodelijk giftig, maar voor de boom van levensbelang. Verder groeien er allerlei melkzwammen en russulasoorten, allemaal dragen ze bij aan de gezondheid van de oude beuken. 

OPRUIMERS Naast deze symbionten groeien er allerhande opruimers, zoals de langsteelfranjehoed en de nevelzwam die hier beiden in grote groepen te bewonderen zijn. De groene glibberzwam is een kostbaar kleinood dat je hier ook kunt vinden. De status van dit kleine geelgroene paddenstoeltje is nog niet helemaal opgehelderd. Het zou kunnen dat dit zwammetje ook in symbiose leeft met de beuken, maar er gaan ook geluiden op dat het paddenstoeltje parasiteert op de wortels van de beuk. 

Begin oktober ontdekte ik er een groepje heel kleine witte paddenstoeltjes. Na enig zoeken kwam ik erachter dat het hier om een klein parasietje ging, die op vruchtlichamen van oude plaatjeszwammen gevonden kan worden. Om het zwammetje op naam te brengen moest ik het voorzichtig uit de strooisellaag verwijderen en toen zag ik het. Aan de onderkant van de steel zat een heel klein okerkleurig knolletje, het zogenaamde sclerotium, een soort voedselvoorraadje voor het paddenstoeltje tijdens de groei. De okerknolcollybia had ik hier nog nooit gezien. 

TENOREN Ik kom al zo lang op het ‘drie-beuken-plekje’ dat ik de bomen een naam ben gaan geven, in navolging van de drie tenoren. De dikste van de drie, de boom die tegen het ruiterpad aan staat, noem ik Pavarotti, de andere twee dragen in mijn hoofd de namen van Domingo en Carreras. Vorig jaar kwam ik na een bezoekje aan de drie thuis met de droevige mededeling dat aan de voet van Pavarotti zich een reuzenzwam gevestigd had, een voor oude beuken en eiken zeer schadelijke parasiet. Dit jaar is de zwam, zoals het zijn naam betaamt, uitgegroeid tot een exemplaar van gigantische afmetingen. Overigens is de reuzenzwam een zogenaamde necrotrofe parasiet, ik zie de paddenstoel ook geregeld op beukenstronken waar overduidelijk geen leven meer in zit. De zwam begint dus aan het levende organisme te peuzelen, maar als de patiënt overleden is gaat de maaltijd nog enige jaren door.

De dagen van Pavarotti lijken geteld. Maar hij zou het ook nog wel een aantal jaren kunnen uithouden, zo snel krijg je een oude beuk er niet onder. Ik hoop dat ik nog enige jaren kan genieten van De Drie Beuken.

Tekst: Henk Breij

Foto: Jeanette Schenk