Kritiek op beleid: 'Oude bomen te snel gekapt'

AMSTELVEEN Jan de Jong, coördinator van de vleermuiswerkgroep IVN-Amstelveen, heeft forse kritiek op het bomenbeleid van de gemeente. Volgens hem wordt te snel gekozen voor het kappen van grote oudere bomen. Vaak hadden die volgens hem met het nodige onderhoud nog jaren mee kunnen gaan. Nu komen er in plaats van volgroeide bomen ´sprietjes´ terug die er jaren over doen om wat te worden. De gemeente is het niet eens met zijn kritiek.

Jan de Jong heeft er een heel werk van gemaakt en heeft alle bomen die op de Bomenkaplijst 2018-2019 staan, nagelopen en van foto's en commentaar voorzien. Hij heeft een uitvoerig document met zijn bevindingen naar onder meer de leden van raadscommissie Ruimte Wonen en Natuur en naar de Groenraad gestuurd. "Amstelveen is er trots op dat er 30.000 straatbomen zijn, maar de komende tien jaar worden er tientallen gekapt, waar sprietjes voor terug komen. Er is te weinig aandacht voor verzorging van bomen. Dat gebeurt nauwelijks."

De gemeente is het niet eens met deze kritiek: ''Bomen in een stad vergen andere keuzes dan bomen in een bos. Zo vervangen we bomen die volledig in verharding staan omdat hun groeiplaats te klein is. Ze komen niet tot hun recht en de kwaliteit is niet optimaal. Dat doen we vooral bij een herinrichting van een gebied. De bomen komen in ruime plantvakken. Bij sommige bomen kunnen we de groeiplaats nog verbeteren. Dit is afhankelijk van de leeftijd, de soort maar ook van de groeifase. Dit beoordelen deskundige boommedewerkers. Vrijstaande bomen in parken of gazon kappen we pas als de veiligheid in het geding komt. Ook verwijderen we bomen in bosschages om jonge bomen de kans te geven om te
groeien.'

ZWAMMEN Volgens Jan de Jong is er bij de gemeente ook onvoldoende kennis, onder meer over zwammen die al dan niet een gevaar vormen voor de stabiliteit van een boom. "Als de verkeerde soort wordt vastgesteld, worden verkeerde conclusies getrokken" Bomen worden dan gekapt terwijl dat helemaal niet nodig was of omgekeerd.

De gemeente weerspreekt dat er onvoldoende kennis in huis zou zijn. 'Alle medewerkers van de bomenploeg volgen een speciale opleiding waarbij aandacht is voor het herkennen van zwammen en wat de gevolgen zijn voor de bomen. Wij laten onze bomen 1 keer in de drie jaar door een deskundig bedrijf inspecteren en bomen langs drukke verkeersroutes en hoofdwegen 1 keer per jaar, waarbij we bomen ook beoordelen op de aanwezigheid en soorten zwammen,' aldus de gemeente in een schriftelijke reactie op de kritiek.

De Jong wijst echter op het voorbeeld van een plantaan die voor de Johannes Kapel aan de Amsterdamseweg stond. Judasoren (die witrot kunnen veroorzaken) werden aangezien voor de voor bomen gevaarlijke tonderzwammen. Vervolgens werd deze boom gekapt. Volgens De Jong had de boom het echter met bodemverbetering en jaarlijkse controle kunnen redden.

BLIKSEM Volgens de gemeente is in een overleg met Jan de Jong erkend dat op de Bomenlijst bij elke zwamvorm abusievelijk 'tonderzwam' geplaatst terwijl het bij de Johanneskapel inderdaad om judasoren ging. 'De judasoren waren echter niet de enige aanleiding voor de kap van de boom. De boom was enkele jaren geleden geraakt door de bliksem. Daar leek de boom overheen te groeien maar uit een boomveiligheidscontrole bleek dat de boom onveilig was. Onveilige bomen aan een drukke weg vervangen we."

De Jong wijst ook op een voorbeeld in de Graaf Willemlaan waar een oude wilg gekapt werd wegens de aanwezigheid van een tonderzwam. Maar volgens De Jong was er voor hem na nauwkeurig inspecteren geen enkele zwam te zien, dus ook geen tonderzwam

ROOILIJST Omgekeerd is het volgens hem gebeurd dat te lang wordt gewacht met kappen, terwijl er wel een gevaarlijke zwam was gemeld. 'In mei 2018 heb de aanwezigheid van de tonderzwam op een es aan de Amsterdamseweg persoonlijk doorgegeven aan de groenafdeling op het stadhuis. De boom kwam dus op de rooilijst. Maar het is mijn inziens onverantwoord om zo lang (9 maanden) te wachten met het kappen van deze aangetaste es. Echter niet alleen deze (en de volgende, die een zeer slechte indruk maakte), maar ook de drie essen daarachter, die nog gezond zijn, worden meteen maar verwijderd. In plaats van te proberen door herbeplanting een sfeervol winkelgalerijtje te creëren, blijft door de kapzucht een kaal saai stuk straat achter."

Volgens de gemeente was noodkap hier echter niet aan de orde. 'De bomen zijn gekapt vanwege hun matige kwaliteit en slechte groeiomstandigheden. Bovendien had een aantal essen zwam. We willen het liefst platanen herplanten.''

ONGEVAL Volgens De Jong speelt mee dat in september 2017 een passerende automobilist op de Amsterdamseweg dodelijk werd getroffen door een door de storm gevelde plataan. Deze gekandelaberde plataan was volgens De Jong ernstig aangetast door een grote tonderzwam. 'De gemeente was op de hoogte, maar wachtte (helaas) te lang met het verwijderen van de boom,' stelt De Jong in zijn uitvoerig document aan de raadscommissie. 'Als gevolg hiervan, lijkt het erop dat de gemeente nu iedere zwam maar voor een dodelijke tonderzwam aanziet.'

Volgens de gemeente worden bomen op zicht geïnspecteerd door deskundige medewerkers, die daar voor worden opgeleid, en door een extern bureau. 'Als een boom acuut onveilig blijkt, wordt de boom per direct gekapt. Bomen met zwammen met een indicatie voor een onveilige situatie komen op de kaplijst. Op de plataan in het zeer te betreuren ongeval was Ganoderma zwam geconstateerd. De boom zag er op het oog gezond uit en is niet op de noodkaplijst geplaatst. De ernst van het rottingsproces kwam pas na het omwaaien aan het licht. Bomen op drukke, doorgaande wegen controleren we jaarlijks en bij het constateren van zwammen verwijderen we ze preventief.'

ITALIAANSE POPULIEREN De Jong maakte vorig jaar al bewaar tegen de kap van 26 IItaliaanse populieren aan de Kiezer Karelweg. Volgens de gemeente was vervanging van de bomen nodig omdat de kwaliteit van de populieren sterk was verminderd. De Jong had echter met een ander IVN-lid alle betrokken bomen nauwkeurig nagespeurd op dode takken en gevaarlijke zwammen en deze niet waargenomen. Volgens hem hadden de bomen makkelijk de 100 jaar kunnen halen. De bomen moesten volgens hem wijken voor herinrichting van de weg

Volgens hem is het boombeheerbeleid in Amstelveen over het algemeen: ''Weg ermee, zodra er de minste aanleiding voor te vinden is. We hebben genoeg bomen (31.000) en daar zijn we trots op, maar we kunnen/willen ze niet onderhouden.' Als een van de vele voorbeelden ter ondersteuning van zijn kritiek noemt de Jong de kap van een valse christusdoorn (foto) bij een speelplaats aan de Van Heuven Goedhartlaan. De boom werd gekapt omdat hij afgetakeld was. Volgens De Jong was dat een gevolg van onzorgvuldig onderhoud. 'Met een goede snoeibeurt had hij weer 3 jaar verder gekund tot de volgende beurt, ' stelt hij. 'Maar dat gebeurt niet en verzwakt de boom, zodat hij gekapt kan worden: weer een oude boom minder.'' Ook stoort hij zich eraan dat de gemeente besloot om hier geen boom terug te planten, omdat er meerdere grote bomen in de omgeving staan. ''Als je niet herplant, wordt het nog kaler. Blijkbaar vindt de gemeente hier één boom genoeg."

GROENRAAD De gemeente is het niet met zijn visie eens. ' De heer De Jong is coördinator van de vleermuiswerkgroep IVN-Amstelveen en maakt zich zorgen over het voortbestaan van de vleermuizen in Amstelveen. Deze beschermde zoogdieren hebben rijen bomen nodig om de weg te wijzen naar voedselgebieden. Daarom volgt de heer De Jong nauwlettend ons kapbeleid. Wij waarderen zijn enorme betrokkenheid. Hij kan er van op aan dat wij geen één boom onnodig laten kappen. We hebben een gemeentelijke verantwoordelijkheid voor een verstandig kapbeleid met de juiste balans tussen veiligheid en natuurwaarde. Daarover laten we ons ook graag adviseren door de Groenraad. We hebben het 100 pagina's tellende rapport van de heer De Jong over onze actuele bomenrenovatie laten beoordelen door de Groenraad. We gaan over de uitkomsten met de heer De Jong binnenkort in gesprek en nodigen ook de Groenraad daarbij uit. We zien dat de heer De Jong in zijn beoordelingen van onze bomen, meer uitgaat van een boscultuur dan van bomen in een stadsomgeving. Boombeheer in een stad vergt een andere aanpak en beoordeling dan boombeheer in een bos.''