Insprekers houden warme pleidooien voor behoud van Cobra Museum

AMSTELVEEN De publieke tribune in de raadzaal van het raadhuis zat woensdagavond vol tijdens een raadsgesprek over de toekomst van het Cobra Museum. Door een voorstel van het college om geen gemeentegarantie te verstrekken voor een banklening van 7 ton aan het museum, hangt de toekomst ervan aan een zijden draad.

Vijf insprekers pleitten voor behoud van het museum. Acteur/schilder Jeroen Krabbé was niet zelf aanwezig, maar had een videoboodschap ingestuurd, waarin hij over de dreigende ondergang van het museum zei: “Verschrikkelijk nieuws. Het is een fantastisch museum met belangrijke tentoonstellingen. Het Cobra Museum ís Amstelveen. Geld kan toch niet de reden zijn? Geef geld! Help ze! Over drie jaar bestaat het dertig jaar. Dat zou een geweldig feest moeten worden. Denk hier echt goed over na. Het Cobra Museum kán niet weg!”

WAKKER GELEGEN

Inspreker was ook voormalig cultuurwethouder Piet van den Heuvel (VVD), die een hoofdrol speelde bij de totstandkoming van het museum. “Ik ben enorm geschrokken,” zei hij. “Ik heb vannacht wakker gelegen. Het museum werd 27 jaar geleden onderdeel van een stadshart met allure voor Amstelveen. Het museum is onlosmakelijk verbonden met Amstelveen.” Hij herinnerde eraan dat hij in zijn tijd goede contacten had met bedrijven, die financieel een belangrijke rol hebben gespeeld bij het tot stand komen van het Cobra Museum en vroeg zich af of dat ook nu geen oplossing zou kunnen zijn.

VRIJWILLIGERS

Daniëlle de Kluijver, vrijwilliger in het Cobra Museum, wees op de rol van vrijwilligers. Daarvan zijn er vijftig tot zeventig actief, afhankelijk van de periode in het jaar en het type tentoonstellingen. “Voor pensionado’s is dit werk belangrijk voor sociale contacten en het feeling houden met de wereld,” zei ze.

GROTE TEGENVALLER

Voorzitter van het Cobra-bestuur Jerry Straub zei zich de zorgen over de financiën wel te kunnen voorstellen. Hij erkende een grote tegenvaller met de Picasso-tentoonstelling, die in het begin enorme (media)aandacht kreeg, maar waarvan de bezoekersaantallen vervolgens zwaar tegenvielen. “We werken aan maatregelen waardoor we verwachten in 2024 zwarte cijfers te kunnen draaien,” zei hij. “We hebben wél in gesprekken met de wethouder aangegeven dat voor een museum als het Cobra publieke financiën erbij horen en dat het een goede besteding is van belastinggeld. Het maken van winst is geen doel van het museum, het is geen bedrijf.” Straub ging ook in op ‘intensieve gesprekken’ die er geweest zijn met Museum JAN om tot één organisatie te komen: “We zijn tot de conclusie gekomen dat dit voor geen van ons beiden meerwaarde heeft.”

VERBETERINGEN

Volgens Cobra-directeur Stefan van Raaij zijn er sinds 2018, toen de gemeente ook al vond dat het museum te weinig presteerde voor een subsidie van 1,2 miljoen euro per jaar, wel degelijk verbeteringen opgetreden. “Er is vanaf 2018 een stijgende lijn te zien wat betreft bezoekersaantallen, zelfs in de coronaperiode,” zei hij. “Na eerste opheffing van coronamaatregelen waren we overweldigd door de rijen mensen die voor het museum stonden te wachten. Vorig jaar echter toen de laatste maatregelen werden opgeheven, gingen de mensen van alles doen, weer op reis bijvoorbeeld, maar niet naar musea. Vaak was ook hun museumjaarkaart intussen verlopen. Andere musea kampten daar ook mee.” 

Twijfels heeft Van Raay over het doen van een beroep op het bedrijfsleven, zoals voormalig wethouder Van den Heuvel voorstelde. “We hebben een businessclub voor bedrijven, maar daarbij gaat het om beperkte bedragen. Ik denk dan misschien nog eerder aan het vinden van een particulier.”

BANKGARANTIE

Alles draait nu om de 7 ton die het Cobra Museum nodig heeft om lopende financiële verplichtingen na te komen. De bank wil de lening wel verstrekken, maar eist een garantie van de gemeente. Dat houdt in dat als het museum de lening niet terug kan betalen, de gemeente daarvoor opdraait. Het ontbreekt het college aan het vertrouwen dat het museum slaagt in het aflossen van de lening. 

FINANCIEEL NIET TE VERANTWOORDEN

“Ook voor ons als college gaat de situatie rond het Cobra Museum niet in de kouwe kleren zitten,” zei wethouder Herbert Raat. “Ook wij zien liever dat het museum kan blijven voortbestaan. Maar gelet op de historie zien wij dat niet zitten. Niet omdat we tegen het Cobra Museum zouden zijn, maar omdat we vinden dat dit financieel niet te verantwoorden is. We bezuinigen komend jaar geen cent op cultuur, zodat de bibliotheek, P60, de Schouwburg et cetera door kunnen blijven draaien. Maar er zit geen ruimte in het cultuurbudget voor een bankgarantie van 7 ton.”

AAN DE BEL GETROKKEN

Op vragen van raadsleden waarom niet eerder is ingegrepen, zei Raat: “Dit komt niet ineens uit de lucht vallen. In 2018 zijn we met het museum aan de slag gegaan, omdat we zagen dat het niet goed ging. We hebben op tijd aan de bel getrokken, maar het is dan wel aan de instelling zelf om de problemen op te lossen.”

KLEIN LICHTPUNTJE

Van Raaij en Straub beloofden om raadsleden een overzicht met maatregelen te sturen waarmee het in 2024 weer zwarte cijfers denkt te kunnen draaien. Raadsleden werden uitgenodigd maandag naar het museum te komen om meer hierover te vernemen. “Want wij beseffen zelf ook wel dat er iets moet gebeuren,” aldus Van Raaij. Wethouder Raat zag in deze uitspraak een (heel klein) lichtpuntje dat er (heel) misschien toch nog mogelijkheden zouden kunnen zijn.

UITSTELLEN

Raadsleden vonden het moeilijk om binnen slechts één week een zo belangrijke beslissing over de toekomst van het museum te moeten nemen. De bank wil op 15 september zekerheid over de gemeentelijke bankgarantie. Dat betekent dat de raad daar al op woensdag 13 september een besluit over moet nemen. Raadsleden zochten mogelijkheden om de beslissing in de raad wat later te kunnen nemen. Stieneke Kruijer (GroenLinks) vroeg zich af of de gemeente de voorgenomen subsidie van vier jaar van telkens 1,2 miljoen euro per jaar voor het museum voorlopig zou kunnen beperken tot één jaar, zodat het museum kan laten zien dat het wel degelijk toekomst heeft. Vooralsnog staat 13 september nog steeds in de agenda.

GEEN LEEGSTAND

Mocht het Cobra Museum failliet gaan, dan komt er in de gemeentebegroting 1,2 miljoen euro per jaar vrij voor andere culturele doeleinden. Wethouder Raat kon niet zeggen welke. Hij maakt zich overigens geen zorgen over de toekomst van het gebouw. “Het staat op een mooie prominente plek,” zei hij. “Er hebben zich al partijen gemeld dat ze daar best in willen. Ik verwacht geen jarenlange leegstand.”