Grens-/banpaal aan Hollandsedijk nu gemeentelijk monument

AMSTELVEEN Het college van B en W van Amstelveen heeft het herinneringsmonument aan de Hollandsedijk bij Uithoorn aangewezen als gemeentelijk monument. Het monument bestaat uit zowel restanten van een zeldzame banpaal, die in de 17de eeuw de grens markeerde tussen Amsterdam en Amstelveen, als van een grenspaal die waarschijnlijk de grens markeerde tussen Holland en het Sticht.

Het herinneringsmonument staat op de kruising van de Bovenkerkerweg en de Hollandsedijk, bij de huidige grens tussen Amstelveen en Uithoorn. Het Cuypersgenootschap meldde de grens-/banpaal eerder als potentieel monument aan bij het gemeentelijk Meldpunt Monumenten. Volgens de regionale erfgoedorganisatie Mooi Noord-Holland, die onderzoek heeft gedaan naar het object, bezit het herinneringsmonument cultuurhistorische, situationele en zeldzaamheidswaarde. Ook de Erfgoedcommissie heeft positief geadviseerd over de monumentale waarde.

DRIE BANPALEN IN AMSTELVEEN Het monument is landelijk een zeldzaam fenomeen. Er is in Nederland slechts een fractie van dit soort ban-, limiet- en grenspalen behouden gebleven. Amstelveen heeft maar liefst drie voormalige ban- of grenspalen op haar grondgebied staan. De andere twee uit circa 1625 staan aan de Amsterdamseweg (bij heempark De Braak) en aan de Amsteldijk.

VERBANNEN Banpalen waren markeringen bij belangrijke toegangswegen die de grenzen van de jurisdictie (de banne) van een rechtsgebied aangaven. In dit geval die van Amsterdam. Iemand die als straf uit de stad verbannen werd, moest buiten het gebied blijven dat door de banpalen werd aangegeven. De stad breidde regelmatig uit, waarna de palen werden verschoven of vervangen door nieuwe. De limiet- en banpalen verloren hun functie in 1813.

Naast het herinneringsmonument heeft het college ook twee panden in Amstelveen aangewezen als gemeentelijk monument. Het gaat om een voormalige drukkerij aan de Amsterdamseweg 487-489 en een voormalige school en onderwijzerswoning aan de Oostermeerweg 83. Amstelveen telt inmiddels meer dan 150 gemeentelijke monumenten, naast 43 rijksmonumenten en één provinciaal monument. De aanwijzingen moet zorgen voor duurzaam behoud van de monumenten. Eigenaren van gemeentelijke monumenten krijgen de mogelijkheid gebruik te maken van de subsidieregeling ten behoeve van de instandhouding van het gemeentelijk monument.