Column IVN: Als een spin in het web

AMSTELVEEN Associeert u herfst ook met spinnen? Hoe komt dat eigenlijk? Spinnen zijn er toch niet alleen maar in de herfst? Toch overkomt het me juist in dit jaargetijde regelmatig dat ik bij de eerste stap naar buiten met mijn hoofd in een kleverig spinnenweb beland. Arme spin, tot in de late uurtjes hard aan het werk geweest om overdag aan de kost te kunnen komen, kan ie weer opnieuw beginnen. Ik moet echt beter opletten.

In de herfst zijn er niet méér spinnen dan in andere jaargetijden, maar zie je ze wel beter. Dat komt doordat de meeste spinnen in de herfst volwassen en dus op hun grootst worden. In de herfst vindt de paring plaats en legt het vrouwtje haar eitjes. Wie wil paren, moet niet stilletjes in een hoekje wegkruipen, maar actief op vrijersvoeten, zich van haar of zijn beste kant laten zien aan soortgenoten van de andere sekse. Van dat spannende spel mogen wij dan meegenieten. Je ziet spinnen in de herfst ook beter doordat hun webben dan vaak versierd zijn met duizenden bijna lichtgevende dauwdruppeltjes.

GELEEDPOTIGEN Spinnen zijn, net als insecten, duizend- en miljoenpoten, krabben, kreeften, watervlooien en pissebedden ‘geleedpotig’: hun poten bestaan uit meerdere stukjes - leden. Geleedpotigen hebben hun harde beschermende skelet aan de buitenkant van hun lijf. Dat heet met een geleerd woord een ‘exoskelet’. Wij gewervelde mensen hebben een ‘endoskelet’, dus met onze botjes aan de binnenkant. Spinnen die nog in de groei zijn, vervellen regelmatig. Dan werpen ze hun exoskelet af.

SPINTEPELS Van de 600 – 700 verschillende spinnensoorten in Nederland wordt de kruisspin (op de foto) het vaakst waargenomen. Je kunt spinnen en insecten van elkaar onderscheiden door hun poten te tellen. Spinnen hebben er acht, insecten zes. Ander verschil: spinnen hebben geen vleugels, voelsprieten en antennes en hun lijf bestaat niet zoals dat van insecten uit drie maar uit twee delen. In tegenstelling tot insecten, die het met twee ogen moeten doen, zijn spinnen gezegend met zes tot acht ogen. Wel wat verwarrend: de aan spinnen verwante soorten mijten en teken hebben ook acht poten. Maar die kun je van spinnen onderscheiden doordat hun voor- en achterlijf zijn samengesmolten tot één deel. Kenmerk van de groep webspinnen is dat zij spintepels aan hun achterlijf hebben, waardoor ze zich als een spin in hun web kunnen voelen. Die webben kunnen per soort nogal van elkaar verschillen. Plat en hoekig, rond, trechtervormig. Hoe een spin een web maakt? Typ die vraag in op Google en je krijgt de mooiste filmpjes! Die van Klokhuis vind ik heel duidelijk. Beter kan ik het niet uitleggen.

Tekst en foto: Edith Kuiper