Nieuwe technologie in verpleeghuizen: Metingen gekoppeld aan QR-code verpleeghuisbewoner

AMSTELVEEN Verpleeghuizen in Amstelveen maken steeds vaker gebruik van nieuwe technologie. Dat is nodig omdat er te weinig zorgpersoneel beschikbaar is. De data afkomstig van die nieuwe technologie wordt weer gebruikt om personeel efficiënter in te zetten. Dit is het derde deel in een serie artikelen over nieuwe technologie in de Amstelveense ouderenzorg.

Het is een klein onopvallend wit kastje op het plafond bij de ingang van woonzorgcentrum Groenelaan van zorginstelling Amstelring. Maar dit kleine kastje zorgt voor vrijheid voor een deel van de bewoners. De schuifdeuren openen namelijk alleen voor de bewoners die naar buiten kunnen, en niet voor bewoners die dat niet meer kunnen. Aan het witte kastje is een tag met een sensor verbonden. Die tag zit in de zak van de cliënten die niet meer naar buiten kunnen. De deur blijft gesloten. Medewerkers kunnen bewoners via de tag altijd traceren.

Met dit soort slimme alarmering probeert de zorginstelling de zorg zo persoonlijk mogelijk af te stemmen, dwars tegen alle personeelstekorten en steeds ernstiger zieke ouderen in.

DE TOEKOMST Amstelveen vergrijst de komende jaren. Vooral de groep van 75 jaar en ouder groeit, namelijk van 9 naar 12 procent in 2040. Daardoor zijn er ook meer plekken nodig in verpleeghuizen. Op dit moment wachten al veel ouderen op een plek in het verpleeghuis. In 2020 waren er 1.286 cliënten die een verwijzing voor een verpleeghuis hebben gekregen, terwijl er 753 plekken zijn in Amstelveen. Iedereen die niet geplaatst werd, kwam op de wachtlijst. De verwachting is dat er in 2040 315 extra plekken nodig zijn. Verpleeghuizen variëren in grootte tussen de 30 en de 175 plekken. 315 extra plekken betekent dus bijna minstens twee nieuwe verpleeghuizen. 

De vraag naar verpleeghuisplekken stijgt de komende jaren, maar het personeelstekort ook. Landelijk krijgen verpleeghuizen in 2030 te maken met een tekort van bijna 52.000 werknemers.

Er is nog een reden waarom verpleeghuizen steeds vaker gebruik maken van nieuwe technologie. Ouderen die nu naar een verpleeghuis gaan, hebben in vergelijking met vroeger meer zorg nodig. Een plek in het verpleeghuis is alleen voor mensen die 24 uur per dag zorg en toezicht nodig hebben. In Amstelveen groeit het aantal mensen met dementie van 1.800 (in 2015) naar 3.300 mensen in 2040. In verpleeghuizen groeit het percentage van mensen met dementie ten opzichte van mensen met andere aandoeningen. “We kunnen in de toekomst daarom niet meer de zorg verlenen zoals die nu wordt verleend”, zegt bestuursvoorzitter Jeroen Lambriks van Amstelring. “Dat gaat gewoon niet.”

KOPPELING NAAR QR-CODE Een voorbeeld van nieuwe technologie waar verpleeghuis Brentano sinds kort mee werkt, is de Vital Signs Monitor. Dat is een monitor op wieltjes waarmee de vitale functies, zoals de hartslag, saturatie, bloeddruk en de temperatuur worden gemeten. De meetinstrumenten zitten vast aan de monitor. De uitslagen van de metingen worden meteen gekoppeld aan de individuele QR-code van de cliënt en in het dossier gezet, zodat de arts ze ook meteen kan inzien. Dat is een enorme vooruitgang ten opzichte van vroeger, want de medewerkers waren toen alleen al veel tijd kwijt aan het zoeken van de verschillende meetinstrumenten en het invoeren van de gegevens in het dossier.

De ‘Wolk’ is een ander voorbeeld. Aan een heupairbag zitten twee zakjes met gaspatronen. Als een cliënt valt, springen de gaspatronen open en wordt gas in de zakjes op de heup gepompt. De cliënt heeft dan direct een soort kussen om zijn middel, waardoor de val minder hard is. Heupfracturen bij ouderen door valpartijen komen veel voor. Het herstel is vaak een lijdensweg en het kost de zorg veel tijd en geld.

SJEU Nieuwe technologie zorgt ook voor vermaak in de verpleeghuizen. Bewoners met dementie kunnen bij Brentano bijvoorbeeld gebruik maken van een Virtual Reality bril waarmee ze een tochtje in een luchtballon kunnen maken. “Ze staan helemaal versteld en praten na afloop honderduit”, zegt projectleider digitale innovatie Aukje Mesken. Mesken heeft ook silent disco’s op de agenda van verpleeghuizen gezet. Een keer in de maand zetten bewoners die er zin in hebben tijdens de middag-disco een koptelefoon op met muziek van vroeger van online radiozender Radio Remember. Hoewel iedereen iets anders luistert, ontstaat er een connectie tussen mensen. “Het is fascinerend om te zien”, zegt Mesken. “Er gebeurt iets. Muziek haalt herinneringen op, het doet zoveel met mensen. Iemand die nog goed ter been is, danst met iemand in een rolstoel. Het leven krijgt weer sjeu.”

HOGE KOSTEN Robottechnologie wordt ook gebruikt in verpleeghuizen, maar niet op grote schaal. Dat komt door de hoge kosten. Zeehond Paro is een knuffel-robot die beweegt en geluidjes maakt. Sommige bewoners voelen de behoefte om weer voor iets te zorgen. Paro wordt zoveel gebruikt in de verpleeghuizen van Brentano dat ze graag een tweede exemplaar zouden aanschaffen, maar er wordt nog gezocht naar een financier. De zeehond kost 9.000 euro.Er bestaat ook slim incontinentiemateriaal dat digitaal doorgeeft wanneer het materiaal verzadigd is. Brentano zou dat graag gebruiken, maar het is duur. Toch wordt dit jaar een proef gestart met een businesscase erbij.

DATAGEDREVEN INFORMATIE Met het toenemende gebruik van nieuwe technologie ontstaat ook meer data. Bijvoorbeelddata afkomstig van de personenalarmering. Bewoners van verpleeghuizen dragen een alarmering. Als ze hulp nodig hebben, bijvoorbeeld bij het naar de wc gaan, drukken ze op een knopje en komt er een medewerker langs. Gespecialiseerde data-medewerkers bij Amstelring hebben patronen ontdekt in al die data. Die patronen vertellen iets over het dagritme van individuele cliënten. Op basis van de data zijn de analisten in gesprek gegaan met zorgmedewerkers die door deze inzichten beter kunnen inspelen op de ondersteuningsbehoefte van iedere bewoner. Op die manier wordt geprobeerd de hulpvraag voor te zijn. “We willen dat mensen een zo gewoon mogelijk leven leiden hier”, zegt bestuurder Lambriks van Amstelring. “En zo min mogelijk last hebben van de gekkigheden van een zorginstelling.”

Deze serie is mogelijk gemaakt door Mediafonds Amstelveen.

Tekst: Suzanne Bremmers
Foto: Naomi Heidinga