Stad van de Toekomst: Nieuwe wijken De Scheg en Nieuw Legmeer

AMSTELVEEN Amstelveen groeit. Van 91 duizend nu naar 100 duizend inwoners over tien jaar en op termijn mogelijk 110 duizend. Welke invloed heeft die groei op de stad? Kan Amstelveen die groei aan? In een serie artikelen en podcasts belicht ik de gevolgen van die groei. Dit artikel gaat over de nieuwe wijken: De Scheg en Nieuw Legmeer.

Een tijdlang werd gedacht dat Amstelveen vol was. Er zou geen plek meer zijn voor nieuwe woningen en de infrastructuur zou een toename van het verkeer niet aankunnen. Die visie is nu veranderd, vertelt wethouder Floor Gordon. “Vier jaar geleden was de tendens nog: Amstelveen is vol. We zouden in de toekomst alleen nog vergunningen voor dakkappelen afgeven. Dat is nu wel omgeslagen. Overigens geldt daarbij wel als belangrijke stelregel dat we niet willen bouwen in het groen. De gemeenteraad heeft dat duidelijk uitgesproken.”

UITBREIDINGSWIJK Er komt nog één uitbreidingswijk van Amstelveen: De Scheg, dat aansluit op Westwijk II. “Het proces hiervoor is in 2015 in gang gezet. Het is de enige onbebouwde plek waar we nog woningen kunnen bouwen vanwege Schiphol. De meest zuidelijke grens van de nieuwe wijk is de grens waar nog woningen gebouwd mogen worden vanwege het vliegverkeer. Bij het opstellen van de plannen voor deze nieuwe wijk vond men het belangrijk om de doorstroming op de woningmarkt op gang te brengen. Er komen daarom voornamelijk eengezinswoningen in het midden- en hoge segment. Ook willen we hier ruimte bieden voor zelfbouw.” De wijk wordt zo ingericht dat de bebouwing langzaam afloopt, het groen in. “Hoge flats passen hier niet. We willen juist een verbinding tussen de stad en de Noorder Legmeerpolder, de grens van het groene hart. De opzet van de wijk is heel Amstelveens, grondgebonden met veel groen” aldus Stadsbouwmeester Marijn Schenk.

TRANSFORMATIEWIJK Nieuw Legmeer is een transformatiewijk en zal een hele andere uitstraling krijgen. Het bedrijventerrein wordt omgevormd tot woon-werkgebied. Een aantal van de bedrijven dat er nu is gevestigd, zoals Martinez, verhuist naar bedrijventerrein Amstelveen-Zuid, afgekort BTAZ, dat aan de rand van de N201 wordt gesitueerd. “Legmeer wordt een hele diverse wijk, met verschillende type woningen. We gaan uit van een verdeling van 20 procent aan sociale huurwoningen, 45 procent middensegment (huur en koop) en 35 procent duur (huur en koop). Dat is gebaseerd op de huidige inkomensverdeling in Amstelveen.” In de wijk worden in ieder geval 3000 woningen gebouwd. 

17 JAAR Het is wel een project van de lange adem: op dit moment wordt uitgegaan van 17 jaar ontwikkeltijd. Dat heeft onder meer te maken met de ondernemers die er nu zijn gevestigd. “We willen de arbeidsplaatsen voor Amstelveen behouden. Een aantal ondernemers zal verhuizen, terwijl andere bedrijven prima passen binnen de nieuwe wijk. Ook zijn er ondernemers die zullen stoppen met hun onderneming bijvoorbeeld vanwege het behalen van de pensioengerechtigde leeftijd,” aldus Gordon. De gemeente is qua ontwikkelsnelheid afhankelijk van de bereidheid van ondernemers om te verkopen of verhuizen. “We hebben zo’n 40 procent van het gebied in eigendom, maar de meerderheid is in handen van andere partijen.” Enige haast is echter wel geboden. Voor het project heeft de gemeente 9,2 miljoen euro ontvangen van het Rijk, met als doel om versneld betaalbare woningen te bouwen. De eerste woningen moeten drie jaar naar toekenning worden gebouwd; de bouw van de laatste woningen moet binnen tien jaar beginnen.

BOUWPUT Om te voorkomen dat de hele wijk zeventien jaar lang een bouwput is, wordt in clusters gewerkt. “Je moet niet op verschillende plekken tegelijk beginnen, dat komt de veiligheid en leefbaarheid niet ten goede,” aldus Schenk. “Het gebied is daarom opgedeeld in diverse clusters. In elk cluster komt een diversiteit aan woningen. Je krijgt dus direct een gemêleerde wijk qua inwoners.” 

UNIEK Nieuw Legmeer krijgt een voor Amstelveen uniek karakter. “Naast de typische Amstelveense kenmerken als water en groen wordt het een echte stadswijk, met een combinatie van wonen en werken. In het gebied komt hoogbouw maar ook eengezinswoningen in een bijzonder groen en autoluw hart. In het verleden werden wijken zo opgezet dat de verdichting in het midden het hoogst was, in Nieuw Legmeer wordt dit andersom. Het hart van de wijk wordt een groene verblijfszone.” Als referentieproject voor de wijk is onder meer gekeken naar nieuwbouwwijk Holland Park in Diemen. “Dat is op onderdelen vergelijkbaar, maar wij hebben de kans het beter te doen. Met meer groen bijvoorbeeld, maar ook met een veel grotere functiemix waardoor een levendig gebied ontstaat.”

CRISIS Flexibiliteit is een belangrijk uitgangspunt bij de ontwikkeling van de wijk. “In die zeventien jaar zullen we ongetwijfeld te maken krijgen met wisselende economische omstandigheden, van crisis tot hoogconjunctuur. Daarom is het belangrijk om van te voren niet alles dicht te timmeren, zodat niet alleen wij maar ook ontwikkelaars kunnen inspringen op veranderende omstandigheden en de toekomstige vraag naar woningen.” Schenk: “Er wordt wel een maximale bouwhoogte vastgesteld, waarbij binnen de verschillende clusters er ruimte is voor verschillende hoogten als dat noodzakelijk is.”

PARKEREN In de wijk wordt uitgegaan van een lagere parkeernorm dan tot dusver gebruikelijk in Amstelveen. Het gebruik van openbaar vervoer, fiets en deelauto’s wordt gestimuleerd. Het parkeren wordt niet op het maaiveld opgelost, maar in parkeergarages boven- en ondergronds. “De bovengrondse parkeergarage is zo ontworpen dat wanneer deze niet meer als garage nodig is, deze een nieuwe functie kan krijgen.” 

ONDERNEMERS Niet alle ondernemers van de Legmeer hoeven weg bij de transformatie. “Dat geldt alleen voor bedrijven die qua grootte of bedrijfsaard niet passen. Er zijn nu circa 200 bedrijven gevestigd op het terrein. Bepaalde type bedrijvigheid kan bijdragen aan de economische vitaliteit en leefbaarheid van een wijk.” Volgens wethouder Gordon is de transformatie een kans voor de wijk. “Je kunt zien dat de wijk is verouderd. Ook is er veel verharding. Er zijn wel waterpartijen, maar deze zitten aan de rand. In verband met de klimaatverandering is het verstandig deze wijk anders in te gaan richten. Denk aan hittestress en wateroverlast bij hevige regenval.” 

REGIE De gemeente heeft zelf een aanzienlijk deel van de grond in handen. Onder meer de gemeentewerf is in de Legmeer gevestigd. “Dat gebouw is nog niet zo oud, maar of het nog passend is in de huidige functie is de vraag. Er wordt over een verplaatsing nagedacht en een eventuele nieuwe functie van het gebouw. Sloop zou zonde zijn, het gebouw is nog niet zo oud. Het zou wellicht kunnen dienen als schoolgebouw.” De gemeente is deels zelf aan zet wat betreft de transformatie. Daarnaast wordt bij dit project meer de regie genomen. “Dat is nodig, bijvoorbeeld om te zorgen voor voldoende betaalbare woningen. Maar ook om te zorgen voor een duurzame en klimaatadaptieve wijk.” 

Lees ook het interview ‘Pioniers van de Legmeer’.

Dit artikel is tot stand gekomen dankzij steun van Mediafonds Amstelveen.

Naomi Heidinga